Geen wetenschappelijke basis voor vergelijking myocarditis na vaccinatie en door COVID-19

Een video die veelvuldig gedeeld wordt op sociale media toont de Amerikaanse cardioloog Peter McCullough. Hij beweert dat myocarditis door vaccinatie fundamenteel verschilt van myocarditis door "natuurlijke infectie". 

Beoordeling

De uitspraken in deze video zijn zeer misleidend en er is geen wetenschapelijk bewijs voor. Hoewel myocarditis een gekende bijwerking van de mRNA-vaccins is, komt dit maar zeer zelden voor en bijna altijd in milde vorm. 

Feiten

In de video zien we Peter McCullough, een cardioloog die sinds het uitbreken van de coronapandemie zich vaak uitspreekt tegen vaccinatie. Meerdere van zijn uitspraken zijn al ontkracht door factcheckers (hier, hier en hier).

In deze video maakt hij meerdere claims over myocarditis. Een wetenschappelijke paper over dit onderwerp, waar hij co-auteur van was, is recent ingetrokken door de uitgever, zonder verklaring.

Myocarditis

Myocarditis is een ontsteking van de hartspier. Het is een ziekte die zowel in heel milde als heel ernstige vorm kan voorkomen. In tegenstelling tot de meeste cardiovasculaire aandoeningen komt myocarditis vooral voor bij jonge, gezonde mensen en meer bij mannen dan bij vrouwen.

Waar myocarditis vroeger een eerder obscure ziekte was, die voornamelijk bekend was bij cardiologen, is ze recentelijk onder de aandacht gekomen door de coronapandemie. Het blijkt namelijk dat myocarditis zowel een gevolg kan zijn van COVID-19 als een zeldzame bijwerking van de mRNA-vaccins tegen het coronavirus. 

Claims in de video

In de video beweert McCullough dat er een onderscheid gemaakt moet worden tussen myocarditis na vaccinatie en na besmetting met het coronavirus. Het eerste zou veel ernstiger zijn dan het tweede. Zijn voornaamste argument hiervoor is dat er een sterkere troponineverhoging na vaccinatie zou zijn. 

Troponine is een eiwit dat enkel in de hartspier voorkomt. Als het in het bloed wordt aangetroffen, is dit een indicator van hartschade. Andreas Gevaert, cardioloog van het Universitair Ziekenhuis in Antwerpen, bevestigt aan dpa dat troponineniveaus alleen niet genoeg zijn om de diagnose van myocarditis te stellen.

Hij wijst er op dat bijvoorbeeld ook na intensief sporten het mogelijk is om troponine in het bloed aan te treffen. Om de diagnose van myocarditis te kunnen stellen, moet voldaan zijn aan de Lake Louise-criteria: symptomen, afwijkingen in het bloed (waaronder troponinestijging) én afwijkingen op MRI.

Peter Sinnaeve, cardioloog aan het UZ Leuven wijst er op dat het merendeel van de gevallen van myocarditis na vaccinatie mild is. Er kan een verstoord beeld ontstaan van hoe vaak de ziekte ernstig is, aangezien de mildste gevallen niet geregistreerd worden. Die mensen hebben vaak niet door dat er iets aan de hand is. 

Sofie Gevaert, cardioloog aan het UZ Gent bevestigt dat myocarditis in Vlaanderen, waar de vaccinatiegraad hoog is, bijzonder weinig voorkomt. Ze heeft ook geen weet van een ernstig geval door vaccinatie in Vlaanderen.

Geen van de cardiologen die door dpa werd gecontacteerd heeft weet van literatuur die de twee types myocarditis expliciet met elkaar vergelijkt. Volgens Sofie Gevaert is dit dan ook een vergelijking die niet zomaar gemaakt kan worden. Zij zegt ook dat op basis van de beschikbare wetenschappelijke data deze claim onterecht is. 

Data over myocarditis

Verschillende studies uit Israël (een land met een zeer hoge vaccinatiegraad met mRNA-vaccins) laten zien dat er inderdaad een (erg kleine) verhoging is van myocarditis na vaccinatie, maar dat het nog vaker voorkwam na infectie met het coronavirus.

Kinderen onder de 16 jaar zouden 37 keer meer kans hebben om myocarditis op te lopen als ze besmet geraken met het coronavirus dan wanneer zijn het virus niet oplopen.

Het merendeel van de gevallen van myocarditis na vaccinatie blijkt tevens mild te zijn. Specifiek onder jonge mannen zou de kans op myocarditis door COVID-19-infectie ook zes keer zo hoog zijn als na vaccinatie.

Myocarditis is dus een mogelijke bijwerking van vaccinatie, maar dit komt zeer zelden voor en is bijna altijd mild. Bij jonge mannen - de groep met het meeste risico - gaat het om 63 gevallen per miljoen, volgens cijfers van de CDC, de Amerikaanse Centers for Disease Control and Prevention.

Er blijft onderzoek naar gebeuren en de resultaten van dat onderzoek zijn bemoedigend: de bijwerking is niet frequent en als het wel gebeurd is het vrij mild. Dus ook in het licht van myocarditis blijft vaccinatie volgens de meeste cardiologen aan te raden.  

(Stand van zaken: 18.11.2021)