Coronatoegangsbewijzen zijn geregeld via de Wet publieke gezondheid

"Er is geen QR-code wet. Er is geen G2 wet. De wet heet: Wet Gegevensverwerking Samenwerkingsverbanden." Dat staat geschreven in een afbeelding die rondgaat op sociale media. "We zijn in groot gevaar," schrijft een Facebookgebruiker bij de afbeelding in een bericht dat al vierhonderd keer werd gedeeld (hier gearchiveerd).

Beoordeling:

Er staan onjuistheden in dit bericht. De wetgeving voor de coronatoegangsbewijzen is geregeld in de Wet publieke gezondheid, niet in de nog niet aangenomen Wet Gegevensverwerking Samenwerkingsverbanden (WGS). Op dit moment is er geen link tussen dit wetsvoorstel en de coronatoegangsbewijzen.

Feiten:

De tekst in de afbeelding start door te claimen: "Er is geen QR-code wet. Er is geen G2 wet.". Dit klopt niet helemaal.

De "QR-code" heet officieel "het coronatoegangsbewijs". Het gebruik hiervan is door de overheid vastgelegd in de Tijdelijke wet coronatoegangsbewijzen. Deze tijdelijke wet is weer onderdeel van de Wet publieke gezondheid (Wpg). De regels rondom de coronatoegangsbewijzen staan in de Wpg opgenomen in Hoofdstuk Va, paragraaf 3a.

Alle wijzingingen op het gebied van het coronatoegangsbewijs die door het parlement worden aangenomen, leiden tot een wijziging of toevoeging in dit tijdelijke stuk van de Wpg. Er is geen link met de Wet Gegevensverwerking Samenwerkingsverbanden, die op dit moment überhaupt nog niet is aangenomen.

Wetgeving voor de 2G-regel

Ook voor een zogenaamde 2G-regel zijn wetsvoorstellen in de maak. Dit zou ervoor zorgen dat het coronatoegangsbewijs alleen nog te verkrijgen is met een vaccinatie- of herstelbewijs, niet meer met een negatief testresultaat. Demissionair minister van Volksgezondheid Hugo de Jonge zei op 16 november dat hij verwacht dit wetsvoorstel volgende week aan de Kamer voor te kunnen leggen.

Het klopt dus dat er nog geen 2G-wet is. Een voorstel hiervoor is nog in de maak. Als dit voorstel wordt aangenomen, zal ook deze weer worden opgenomen in paragraaf 3a van de Wet publieke gezondheid. Dat bevestigt een woordvoerder van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport aan de Deutsche Presse-Agentur (dpa).

Wat is de Wet Gegevensverwerking Samenwerkingsverbanden?

De QR-code is dus wettelijk geregeld in de Wet publieke gezondheid, en ook de 2G-regeling komt hierin te staan als deze wordt aangenomen. Dit gaat dus niet via de Wet Gegevensverwerking Samenwerkingsverbanden (WGS).

De WGS is al een aantal jaren in ontwikkeling. Nadat het wetsvoorstel een aantal keer werd gewijzigd, nam de Tweede Kamer het voorstel op 17 december 2020 aan. Dit was overigens niet "door de héle Tweede Kamer," zoals de Facebookpost beweert. D66, GroenLinks, SP, PvdD, DENK en de fractie Van Kooten-Arissen stemden tegen. Het wetsvoorstel ligt op dit moment inderdaad bij de Eerste Kamer.

Het wetsvoorstel voor de WGS geeft overheidsorganisaties ruime bevoegdheden om persoonsgegevens met elkaar én met private partijen (bijvoorbeeld banken) te delen. "Hierbij kan gedacht worden aan het Financieel Expertise-centrum (FEC), de Infobox Crimineel en Onverklaarbaar Vermogen (iCOV), de Regionale Informatie- en Expertisecentra (RIEC’s) en de Zorg- en Veiligheidshuizen (ZVH’s)," legt de Eerste Kamer uit op haar website. Het doel van de WGS lijkt in eerste instantie erg gericht op het bestrijden van criminaliteit.

Tegen de WGS zijn daarentegen grote bezwaren. Zo riep de privacywaakhond Autoriteit Persoonsgegevens (AP) op 9 november 2021 de Eerste Kamer op om het wetsvoorstel niet aan te nemen.

"Het zou natuurlijk niet moeten kunnen dat jij op het verkeerde lijstje terecht komt, omdat je jaloerse buurman heeft gemeld dat je wel een erg dure auto hebt voor jouw salaris. En dat je daardoor geen hypotheek kunt krijgen. Deze wet sluit dat niet duidelijk uit," schrijft AP-voorzitter Aleid Wolfsen.

Ook staat in het huidige wetsvoorstel dat de regering later nog nieuwe instanties mag aanwijzen die ook gegevens met elkaar mogen delen. Dat gaat dan via een 'algemene maatregel van bestuur'. Dat is wetgeving waar de Eerste en Tweede Kamer geen wijzigingen in kunnen aanbrengen. Ook daarover maakt de AP zich zorgen.

Hoewel er dus zeker bezwaren zijn over de WGS, is er op dit moment geen link tussen dit wetsvoorstel en de regelgeving rondom coronatoegangsbewijzen. Over de WGS moet de Eerste Kamer zich bovendien nog uitspreken. Het is niet zeker dat die de wet in deze vorm zullen aannemen.

(Stand van zaken: 17/11/2021)