Tijdelijke wet COVID-19 Justitie en Veiligheid geldt (voorlopig) tot 1 oktober 2021

Op Facebook gaat een screenshot rond (hier gearchiveerd) van een pagina waarop de Tijdelijke wet COVID-19 Justitie en Veiligheid staat. Bij de wet staat dat de 'regeling vervalt per 01-09-2023'. "Dat was toch een complot dat de spoedwet telkens verlengd zou kunnen worden? Nu zelfs met twee jaar!" schrijft de gebruiker bij de screenshot.

Beoordeling

Het bericht klopt niet. De Tijdelijke wet COVID-19 Justitie en Veiligheid vervalt (vooralsnog) op 1 oktober 2021. De uiterste datum van 1 september 2023 heeft betrekking op twee bepalingen. Deze verlossen failliete ondernemingen van de verplichting om binnen twaalf maanden een jaarrekening te presenteren, indien zij hier door toedoen van COVID-19 niet aan kunnen voldoen. Deze bepalingen zijn niet verlengd, maar gelden al vanaf de invoering van de wet tot september 2023 en vormen daarmee een uitzondering op de voorlopige vervaldatum van 1 oktober.

Feiten

Het gaat hier niet om de Tijdelijke wet maatregelen COVID-19, maar om de Tijdelijke wet COVID-19 Justitie en Veiligheid. Die is er al iets langer dan eerstgenoemde en richt zich op het beleidsterrein van het ministerie van Justitie en Veiligheid. Bovenin staat inderdaad dat de regeling pas op 1 september 2023 komt te vervallen. Hoe zit dat precies?

Daarvoor moet even worden doorgebladerd naar artikel 35 van deze wet, die zich richt op de inwerkingtreding en het verval ervan. Bij lid 3 staat dat de wet in principe vervalt op 1 september 2020, maar dat deze telkens met ten hoogste twee maanden verlengd kan worden. Dat is eind juli voor het laatst gebeurd, waardoor de wet geldig is tot 1 oktober 2021. Zo staat in de Staatscourant: "Het tijdstip van verval van de Tijdelijke wet COVID-19 Justitie en Veiligheid, met uitzondering van de artikelen 15 en 22, wordt vastgesteld op 1 oktober 2021."

De uitzondering waarover gesproken wordt is vastgelegd in lid 6 van het eerder genoemde artikel 35: "In afwijking van het derde lid (...) vervallen de artikelen 15 en 22 met ingang van 1 september 2023".

De artikelen 15 en 22 van deze wet zijn vrijwel identiek. Eerstgenoemde richt zich op de 'onbehoorlijke taakvervulling bestuur naamloze vennootschap' en luidt als volgt:

"In afwijking van artikel 138 lid 2 wordt een verzuim van de verplichting uit artikel 394 tot openbaarmaking van de jaarrekening die betrekking heeft op het meest recente afgesloten boekjaar niet in aanmerking genomen, indien dat te wijten is aan de gevolgen van de uitbraak van COVID-19.”

Artikel 22 kent dezelfde tekst, maar richt zich op besloten vennootschappen. De artikelen waarnaar wordt verwezen (138 en 394) komen uit het Burgerlijk Wetboek. Wat die artikelen precies inhouden en wat de twee bepalingen in de Tijdelijke wet COVID-19 Justitie en Veiligheid betekenen, legt advocaat ondernemingsrecht Wouter van Malenstein uit op de website van zijn advocatenkantoor.

In de artikelen 138 en 394 is volgens Van Malenstein vastgelegd dat het bestuur van een vennootschap de jaarrekening binnen twaalf maanden na de balansdatum dient te publiceren. Doen zij dat in geval van een faillisement niet, dan wordt dat aangemerkt als 'onbehoorlijk bestuur' en "wordt vermoed dat dit een belangrijke oorzaak van het faillisement is".

Van Malenstein geeft aan dat de Tijdelijke wet COVID-19 Justitie en Veiligheid hier een uitzondering op maakt: als het bestuur kan aantonen dat het door toedoen van de coronapandemie niet aan de publicatieplicht heeft kunnen voldoen, geldt bovenstaande niet. Dit is dus een onderdeel van de coronawetgeving dat juist bedoeld is om ondernemers tegemoet te komen. Volgens Van Malenstein is deze regeling van kracht tot 2023, omdat "voor een dergelijke bestuursaansprakelijkheid drie jaar kan worden teruggekeken".

Artikel 35 lid 6 van de Tijdelijke wet COVID-19 Justitie en Veiligheid is bovendien geen bepaling die recentelijk verlengd is of aan de wet werd toegevoegd. Dit lid stond er al in bij de invoering van de wet op 22 april 2020.

Het klopt dus niet dat de spoedwet met twee jaar verlengd is. In principe vervalt deze wet op 1 oktober, tenzij tegen die tijd weer tot verlenging van ten hoogste twee maanden wordt besloten. Er zijn hierbij dus twee uitzonderingen binnen de wet. Die bepalingen gelden, al vanaf de invoering van de wet, tot 1 september 2023.

(Stand van zaken: 27/08/2021)