Groepsimmuniteit kan volgens WHO-definitie zowel door vaccinatie als besmetting bereikt worden

Een fanpagina van politieke partij Forum voor Democratie claimt op Facebook (hier gearchiveerd) dat de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) de definitie voor groepsimmuniteit heeft aangepast. Immuniteit die ontstaan is door een eerdere besmetting, zou niet langer onder de definitie vallen. "De nieuwe definitie zegt dat kudde-immuniteit alleen mogelijk is door vaccinatie," aldus de pagina. De beweringen worden ondersteund met screenshots van de WHO-website.

Beoordeling

Het bericht is deels onjuist. De WHO heeft de definitie inderdaad op 13 november 2020 aangepast, maar dit op 31 december – slechts anderhalve maand later – weer terugveranderd. Volgens de huidige definitie is groepsimmuniteit dus zowel door vaccinatie als infecties te bereiken, maar de WHO spreekt wel de nadrukkelijke voorkeur voor eerstgenoemde route uit.

Feiten

De webpagina van de WHO waaraan de screenshots op Facebook zijn ontleend is deze. Hier is op moment van schrijven van deze factcheck (5 augustus 2021) bovenaan de pagina te lezen dat deze voor het laatst op 31 december 2020 werd geüpdatet. Dat is dus later dan de datum van 13 november die in de tweede screenshot op Facebook zichtbaar is. Ook staat in de huidige definitie voor groepsimmuniteit dat dit zowel door vaccinaties als eerdere besmettingen kan worden bereikt.

De stelling van FVD Geluid dat immuniteit door eerdere besmetting niet langer onder de definitie valt, is dus onjuist. Maar heeft dit dan wel eerder zo op dezelfde pagina gestaan? Uit de internetarchieven blijkt dat inderdaad de definitie uit de eerste screenshot op Facebook, met 9 juni 2020 bovenaan de pagina, in precies die bewoording op de website heeft gestaan. Ook klopt het dat deze op 13 november 2020 werd aangepast tot een definitie waarbij alleen immuniteit door vaccinaties tot groepsimmuniteit zou kunnen leiden.

Echter klopt het dus niet dat dat nog steeds de definitie is. Uit een op 31 december 2020 gearchiveerde versie van dezelfde pagina blijkt dat deze op die dag weer is aangepast. Wat opvalt is dat de ‘nieuwe’ definitie veel meer tekst omvat dan die van voor 13 november. De WHO beargumenteert hier uitgebreid dat groepsimmuniteit weliswaar ook via infectie bereikt kan worden, maar dat vaccinatie de nadrukkelijke voorkeur geniet.

De WHO geeft in een reactie aan dpa aan dat het de definitie veranderde "omdat het debat over groepsimmuniteit in 2020 verschoof van het virus laten verspreiden door de populatie naar het bereiken van immuniteit door vaccinatie". Over waarom vaccinatie de voorkeur geniet, zegt de WHO het volgende: "Dit is al het standpunt van de WHO sinds het begin van de pandemie, aangezien het virus laten verspreiden door de bevolking resulteert in onnodige besmettingen en doden."

Het klopt dus weliswaar dat de definitie op de website gedurende een korte periode anders was, maar inmiddels staat ook het bereiken van immuniteit door verspreiding van het virus alweer ruim een half jaar als optie vermeld. De WHO ziet vaccinaties echter als een veiligere route.

(Stand van zaken: 05/08/2021)