Grafieken tonen geen sluitend bewijs voor werking Ivermectine tegen COVID-19

Volgens een artikel van de website Ninefornews.nl heeft het anti-parasitair geneesmiddel Ivermectine de coronacijfers doen kelderen in Mexico-Stad. Dat artikel wordt veelvuldig gedeeld op sociale media (hier gearchiveerd). "Er zijn wereldwijd meer dan 50 studies gepubliceerd die laten zien dat ivermectine werkt tegen corona", valt er in het artikel te lezen. Maar hoe zit dat precies?

Beoordeling

De grafieken waarnaar het artikel verwijst, vormen absoluut geen sluitend bewijs dat Ivermectine een positief effect heeft op COVID-19-patiënten. De curves daalden tijdelijk, maar dat zou ook zichtbaar zijn zonder de Ivermectinebehandeling, menen experten. Bovendien werden ze kort nadien gevolgd door een derde, veel hevigere golf, die niet te zien is in het artikel. De WHO en het EMA achten het bewijs voor Ivermectine als geneesmiddel tegen corona nog steeds onvoldoende.

Feiten

Net als het antimalariamiddel Hydroxychloroquine, werd de voorbije weken het antiparasitaire middel Ivermectine als wondermiddel tegen COVID-19 naar voren geschoven. Ook daarvan werd de doeltreffendheid door de WHO nog onvoldoende bewezen geacht. Het middel mag bijgevolg enkel gebruikt worden bij klinische testen, voor verder onderzoek. Verschillende factchecks van dpa hebben dat in het verleden al geduid. Het Europees Geneesmiddelen Agentschap (EMA) adviseert tegen het gebruik van Ivermectine.

De situatie in Mexico-Stad is geen bewijs van het tegendeel. Het artikel van Ninefornews verwijst onder meer naar een reeks grafieken in een artikel, waarin te zien zou zijn dat Ivermectine de coronapiek doet dalen. Maar kort na die zichtbare daling, volgde een derde golf in Mexico, die veel heviger was. Dat ondanks men Ivermectine is beginnen gebruiken. Het latere dalen van de curve in Mexico City is bijgevolg niet toe te schrijven aan het gebruik van Ivermectine, maar eerder een natuurlijke gang van zaken.

"Men toont een curve van een golf in Mexico, die zou tonen dat de gevallen dalen na het voorschrijven van Ivermectine. Maar die daling gebeurt op natuurlijke wijze bij elke golf", zegt Prof. Dr. Steven Van Gucht, hoofd van de dienst Virologie bij Sciensano. "Daarmee bewijs je niets, je had evengoed water kunnen voorschrijven, daarmee had je waarschijnlijk hetzelfde verloop in die curve gezien." Kortom, je kan niets concluderen uit de getoonde resultaten.

Door die derde golf is het beeld dat het artikel van Ninefornews schetst bovendien misleidend. Hoewel de grafiek in de tweets dateren van 26 januari 2021, werd het artikel pas op 7 juni 2021 geplaatst. De context dat Mexico een derde, veel hevigere golf kende, wordt niet vermeld. Daardoor wekt het artikel onterecht de indruk dat sinds het voorschrijven van Ivermectine de cijfers in Mexico daalden. Het tegendeel is juist waar.

Maar waarom wordt het middel dan wél voorgeschreven? "Ivermectine is nog steeds een ontwormingsmiddel. Een probleem dat bij ons heel zeldzaam is, maar in Zuid-Amerikaanse landen nog steeds erg acuut. Dus het is ook niet ondenkbaar dat Ivermectine een dubbel effect heeft: de ontworming en een gunstig effect op het verloop van de ziekte", zegt Van Gucht.

Ook is het niet correct om te stellen dat "50 studies" sluitend bewijs zouden geven dat Ivermectine werkt. "Daarvoor heb je uitgebreide klinische studies nodig waarbij je patiënten gaat randomiseren: een deel wijs je toe aan een Ivermectinegroep en een deel aan een placebogroep. Degene die het toedient, mag niet weten wat hij geeft en diegene die het krijgt mag dat ook niet weten. Op dat gebied ontbreekt er nog heel veel, dus er is nog meer onderzoek nodig."

Ivermectine is bovendien niet ontwikkeld als virusremmer, zegt Van Gucht. "In het labo is er aangetoond dat het virussen kan onderdrukken, al heb je er heel hoge hoeveelheden voor nodig. Dosissen die zeer onwaarschijnlijk zijn dat je ze zou toedienen."

Ten slotte werden - gelijktijdig met het toedienen van Ivermectine - de maatregelen in Mexico verstrengd, op 15 december. Niet-essentiële bedrijven, waaronder restaurants en kledingwinkels, moeten sluiten om 17 uur. Restaurants mochten wel een afhaalsysteem toepassen, straatverkoop is verboden. Ook werd iedereen aangeraden om thuis te blijven en mondmaskers te dragen.