Meeste politieke partijen tegen vaccinatieplicht en -paspoort

Een afbeelding met de logo’s van verschillende politieke partij wordt gedeeld op sociale media (hier gearchiveerd). "Deze partijen willen dat een vaccinatiebewijs het toegangspaspoort wordt voor deelname aan de samenleving," staat erbij. Eronder staan de logo’s van GroenLinks, SP, D66, VVD, ChristenUnie, CDA, PvdA en 50PLUS. "Verplichte vaccinatie hoort thuis in een zeer slechte dicatuur," sluit de tekst af.

BEOORDELING: De post is gedeeltelijk onjuist. Een deel van de genoemde partijen zegt expliciet tegen verplichte vaccinatie en een vaccinatiepaspoort te zijn. Dit zijn bijvoorbeeld de SP en de ChristenUnie. Het merendeel van de genoemde partijen is voor een ‘geen-coronabewijs’ met verschillende opties, zoals een vaccinatie- of een testbewijs. Hierbij hoeft een persoon dus niet per se gevaccineerd te zijn. De VVD laat de deur inderdaad nog wel op een kier voor een indirecte vaccinatieplicht. D66 pleit voor een vaccinatiebewijs, maar zegt ook geen verplichte vaccinatie te willen.

FEITEN: Over manieren om gevaccineerde personen meer vrijheden te geven is de afgelopen maanden veel discussie, ook in politiek Den Haag. Er wordt daarbij zowel gesproken over een ‘vaccinatiepaspoort’ als over een ‘coronapaspoort’. Een vaccinatiepaspoort wekt in deze zin de indruk dat het hier alleen draait om of iemand tegen COVID-19 is gevaccineerd.

De SP en de ChristenUnie zeggen beide op hun website dat zij tegen het vaccinatiepaspoort zijn. De SP schrijft op haar website "geen tweedeling" en "geen enkele vorm van dwang voor mensen om zich te laten vaccineren" te willen. De ChristenUnie legt de focus op mensen die de vaccinatie niet willen vanwege gewetensbezwaren. Zij mogen niet worden uitgesloten. Het klopt dus niet dat deze twee partijen een vaccinatiebewijs als toegangspaspoort willen voor deelname aan de samenleving, zoals in de afbeelding wordt beweerd.

Over een ‘coronapaspoort’ zijn meerdere partijen wel te spreken. Een motie hiervoor werd op 10 maart 2021 ingediend door Rob Jetten (D66) en door een meerderheid van de Tweede Kamer aangenomen. Met zo’n coronapaspoort zouden mensen met een test- of vaccinatiebewijs meer vrijheden kunnen krijgen. Iemand die niet gevaccineerd wil worden, of nog niet aan de beurt is, kan dan alsnog op pad met een bewijs van een negatieve coronatest. Van de genoemde partijen in de Facebookpost stemde alleen de ChristenUnie tegen deze motie.

Ook de eerder genoemde SP, stellig tegen een vaccinatiepaspoort, stemde voor het coronapaspoort. Volgens de partij is dit iets anders dan een vaccinatiepaspoort. Daarbij zou het bewijs volgens de partij alleen gebruikt mogen worden voor niet-essentiële activiteiten, en dus niet voor onderwijs, zorg, openbaar vervoer en overheidsgebouwen. GroenLinks en 50Plus geven ook aan dat ze voor een coronapaspoort of ‘niet-besmettingsbewijs’ zijn, maar dat mensen zelf de keuze moeten kunnen houden of zij het vaccin willen nemen of niet, zonder dat dit hen vrijheden kost.

Het CDA spreekt zich op landelijk niveau niet expliciet uit over vaccinatieverplichtingen of een coronapaspoort. De partij stemde wel in met de coronapaspoort-motie van Rob Jetten. CDA-minister Hugo de Jonge zei in maart wel dat een vaccinatieplicht niet wenselijk is. "Ook niet indirect. Mensen moeten zich niet gedwongen voelen om zich te laten inenten."

In november 2020 diende PVV-leider Geert Wilders een motie in waarin werd benadrukt dat er slechts sprake mag zijn van vrijwillige vaccinatie tegen het coronavirus. Een directe of indirectie vaccinatieplicht moet volgens Wilders worden uitgesloten, evenals dwang- of drangmaatregelen. Alle partijen stemden hiermee in, behalve VVD en D66.

Ondanks dat ook de landelijke afdeling van de PvdA in november dus instemde met de motie voor enkel vrijwillige vaccinatie, klinken er binnen deze partij ook andere geluiden. Op de website van PvdA Gelderland wordt vaccinatieplicht in januari 2021 wel als optie genoemd, in het geval de benodigde vaccinatiegraad niet wordt gehaald.

De VVD zei in november 2020 een ‘indirecte vaccinatieplicht’ niet uit te sluiten. Dit zou betekenen dat het besluit om je niet te vaccineren consequenties heeft. Iemand zou dan bijvoorbeeld niet naar evenementen mogen. "Het kabinet zal niet voor dwang zijn, maar je kan ook indirect nudgen, door mensen te stimuleren," zei demissionair premier Mark Rutte hierover. "Dat is echt een medisch-ethisch standpunt, daar beraden wij ons op dit moment over."

Bij D66 valt de term ‘vaccinatiepaspoort’ ook regelmatig. De partij geeft op haar site aan tegen een vaccinatieplicht te zijn. De partij wil ‘meer vrijheden voor wie een testbewijs of vaccinatiebewijs kan laten zien’. D66-leider Sigrid Kaag pleitte ook in de verkiezingscampagne voor een vaccinatiebewijs, waar volgens haar een taboe op zou liggen. "Maar toch is dat precies wat we nodig zullen hebben," zei Kaag volgens Het Parool op een D66-congres. "Dat vaccinatiepaspoort gaat er op een gegeven moment komen," zei Kaag ook in maart 2021. Ze wees er daarbij wel nogmaals op dat dit in combinatie zou moeten zijn met sneltesten.

De meeste genoemde partijen in de Facebookpost zijn dus niet voor een vaccinatieplicht of een vaccinatiebewijs als enige sleutel om weer vrijheden te verkrijgen. Het grootste deel steunt wel een vorm van een coronapaspoort. Hiermee krijgen niet alleen gevaccineerden meer vrijheden, maar ook mensen met een negatieve coronatest.

---

Links:

Facebookpost: https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=296733595365202&id=112678247104072
(gearchiveerd: https://archive.ph/mNClj )

SP: https://www.sp.nl/nieuws/2021/03/testen-en-vaccineren-meer-vrijheid-zonder-dwang
(gearchiveerd: https://archive.ph/dLBrA )

ChristenUnie: https://www.christenunie.nl/standpunt/vaccinaties
(gearchiveerd: http://dpaq.de/TxanK )

Stemming motie coronapaspoort: https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/detail?id=2021Z04427&did=2021D09744
(gearchiveerd: http://dpaq.de/imC0z )

GroenLinks: https://groenlinks.nl/onze-coronastrategie/geen-vaccinatieplicht-wel-kijken-naar-wat-veilig-kan
(gearchiveerd: http://dpaq.de/5qLCO )

50PLUS: https://www.50pluspartij.nl/kamerinbreng/4565-corona-debat-tweede-kamer-10-maart-2021
(gearchiveerd: http://dpaq.de/EdncG )

Hugo de Jonge over vaccinatieplicht: https://nos.nl/artikel/2371805-kabinet-wil-meer-vrijheid-bieden-met-coronapaspoort
(gearchiveerd: http://dpaq.de/bSJRR )

Motie vrijwillige vaccinatie: https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/brieven_regering/detail?id=2020Z21987&did=2020D46860
(gearchiveerd: http://dpaq.de/TpCZp )

PvdA Gelderland over vaccinatieplicht: https://gelderland.pvda.nl/nieuws/karin-jeurink-vaccinatieplicht-is-een-optie/b
(gearchiveerd: http://dpaq.de/c3MTS )

VVD over indirecte vaccinatieplicht: http://dpaq.de/gvSrC
(gearchiveerd: http://dpaq.de/zXmhv )

Rutte over indirecte vaccinatieplicht: https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/politiek/artikel/5197879/rutte-kabinet-denkt-na-over-indirecte-vaccinatieplicht
(gearchiveerd: http://dpaq.de/OnR7A )

D66 over vaccinatieplicht: https://d66.nl/meer-vrijheden-in-coronatijd/
(gearchiveerd: http://dpaq.de/q6Epi )

Sigrid Kaag over vaccinatiepaspoort in Het Parool: https://www.parool.nl/nederland/kaag-d66-pleit-voor-vaccinatiebewijs-laten-we-voorbeeld-nemen-aan-israel~b7b6b26c/
(gearchiveerd: https://archive.ph/H7u6e )

Sigrid Kaag over vaccinatiepaspoort bij NOS: http://dpaq.de/Ngl4O
(gearchiveerd: http://dpaq.de/hbC5S )

---

Contact met het dpa-feitencheckteam: factcheck-netherlands@dpa.com