Daling in coronabesmettingen en –doden in landen met massale vaccinatie

Een Facebookgebruiker deelt een afbeelding waarin de kop en eerste regels van een artikel te lezen zijn. "Meer coronagevallen en –doden sinds vaccinatie," kopt de site Frontnieuws. "In bijna alle landen waar al massaal is gevaccineerd, is het aantal gemelde 'gevallen' en sterfgevallen evenredig met het aantal vaccinaties gestegen," vervolgt het artikel. (Facebookpost hier gearchiveerd)

BEOORDELING: De bewering is fout. In vier van de vijf landen waar momenteel verreweg de meeste coronaprikken per 100 inwoners zijn gezet, gaan de besmettingen en coronasterfgevallen juist sterk omlaag. Alleen in Chili lopen de besmettingen en sterfgevallen wel op. Omdat de vaccins pas na een aantal dagen zorgen voor bescherming, zet de daling van het aantal besmettingen en doden niet direct na de start van een vaccinatieprogramma in.

FEITEN: Er is een duidelijke top 5 van landen waar eind maart de meeste prikken per 100 inwoners zijn gezet. Israël, de Verenigde Arabische Emiraten, Chili, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten hebben massaal gevaccineerd en lopen voor op de rest van de wereld. Het aantal vaccinaties staat in deze data niet precies gelijk aan het aantal compleet gevaccineerde personen. De data laten het aantal vaccinaties zien, en houden er geen rekening mee of twee vaccinaties bij dezelfde persoon zijn toegediend. Bij de meeste Covid-vaccins zijn twee prikken nodig.

In het artikel van Frontnieuws wordt uit deze top vijf alleen Israël besproken. Hier zou het aantal coronasterfgevallen parallel aan het aantal vaccinaties zijn gestegen. In werkelijkheid daalt het aantal coronadoden juist sterk sinds eind januari. In januari gaat de lijn in de grafiek inderdaad wel flink omhoog, terwijl het land eind december 2020 begon met het vaccineren van zestigplussers en kwetsbaren. Bij de start van de vaccinatiecampagne zat Israël al in een nieuwe coronagolf. Dat is ook met vaccinatie niet in een paar weken om te keren.

Het Pfizervaccin, waar de meeste Israëli mee werden gevaccineerd, werkt pas na twaalf dagen. De grote coronagolf in Israël werd onder andere veroorzaakt door de Britse variant van het virus. Die besmettelijke variant greep snel om zich heen. De piek in besmettingen en doden nam weer snel en sterk af toen een steeds groter deel van de bevolking een prik had gehad. De start van de vaccinatiecampagne liep dus parallel met een al eerder ingezette nieuwe coronagolf. De massale vaccinatie zorgde op termijn juist voor een grote daling in coronadoden, geen stijging.

Ook in het Verenigd Koninkrijk (hier en hier), de Verenigde Staten (hier en hier) en de Verenigde Arabische Emiraten (hier en hier) loopt een groeiend aantal vaccinaties juist gelijk met een daling in coronabesmettingen en coronadoden. Ook in deze landen was in januari nog een coronapiek te zien, vanwege nieuwe varianten van het virus. Met toenemende vaccinatie zette daarna een sterke daling in, geen stijging.

Chili is de uitzondering in het rijtje. Hier heeft de helft van de Chilenen inmiddels al minstens één prik gehad. Vooral het grootste deel van de oudere bevolking is inmiddels gedeeltelijk of volledig gevaccineerd. Toch gaan de besmettingen en het aantal doden hier nog omhoog. Het aantal doden vlakt wel wat af. Een reden hiervoor kan zijn dat de oudere bevolking inmiddels is gevaccineerd. Zij lopen het meeste risico om aan COVID-19 te overlijden.

Naast Israël haalt Frontnieuws nog Oostenrijk aan om te bewijzen dat het aantal coronabesmettingen parallel stijgt met het aantal vaccinaties. Hoewel ze in Oostenrijk inderdaad aan het vaccineren zijn, is hier nog geen sprake van massale vaccinatie. Iets meer dan vijftien procent van de vaccineerbare bevolking van Oostenrijk heeft inmiddels een eerste prik gehad. Daar bovenop komt nog vijf procent die al allebei de doses ontving. In totaal kregen 1,5 miljoen Oostenrijkers tot nu toe een vaccinatie. Op een bevolking van zo'n 8,9 miljoen mensen is dat zeker nog geen meerderheid.

Het aantal besmettingen gaat in Oostenrijk inderdaad wel omhoog. De vaccinaties die nu zijn gezet, waren vooral bij mensen boven de 75. Hoewel zij een aantal dagen na hun vaccinatie dus beter beschermd zijn, is een groot deel van de bevolking nog steeds vatbaar voor het virus. Met nog maar net twintig procent van de vaccineerbare bevolking met een prik, kan het dus nog even duren voor de effecten van de vaccinaties op de besmettingen te zien zijn in de Oostenrijkse cijfers. Het aantal coronadoden gaat niet sterk omhoog, ondanks de stijging in besmettingen. Net als bij Chili, kan ook in Oostenrijk de vaccinatie van ouderen daar een oorzaak van zijn.

---

Links:

Facebookpost: https://www.facebook.com/photo/?fbid=2009176399222046&set=gm.928227451276832
(gearchiveerd: https://archive.ph/KjHBU )

Frontnieuws artikel: https://www.frontnieuws.com/meer-coronagevallen-en-doden-sinds-vaccinatie/
(gearchiveerd: http://dpaq.de/Nn5kW )

Vaccinaties per 100 inwoners wereldwijd: https://ourworldindata.org/covid-vaccinations
(gearchiveerd: http://dpaq.de/zI8Oj )

Aantal coronadoden Israël: http://dpaq.de/FiuMS
(gearchiveerd: https://archive.ph/G1jf1 )

Over vaccinatiestrategie Israël: https://www.gov.il/en/departments/news/16122020-01
(gearchiveerd: http://dpaq.de/awSS9 )

Over werking Pfizervaccin: http://dpaq.de/NyuBV
(gearchiveerd: http://dpaq.de/LXnTZ )

Over stijgende coronacijfers Israël in januari: https://www.timesofisrael.com/mutated-covid-19-strains-are-stymieing-efforts-to-curb-spread-virus-czar-says/
(gearchiveerd: https://archive.ph/CY80S )

Coronabesmettingen en doden in andere landen met massale vaccinatie:
Verenigd Koninkrijk
Besmettingen: http://dpaq.de/l4jZg
(gearchiveerd: https://archive.ph/0YmgP )
Doden: http://dpaq.de/aJp6j
(gearchiveerd: https://archive.ph/rElGS )

Verenigde Staten
Besmettingen: http://dpaq.de/P7EqS
(gearchiveerd: https://archive.ph/C7COv )
Doden: http://dpaq.de/wgN0l
(gearchiveerd: https://archive.ph/EahPc )

Verenigde Arabische Emiraten:
Besmettingen: http://dpaq.de/95Y4K
(gearchiveerd: https://archive.ph/oXzwM )
Doden: http://dpaq.de/gZDsY
(gearchiveerd: https://archive.ph/1py8O )

Over vaccinatie in Chili: https://nos.nl/artikel/2374510-chili-vaccineert-snel-en-in-iedere-uithoek-maar-ontkomt-niet-aan-strengere-lockdown.html
(gearchiveerd: http://dpaq.de/si8Fr )

Besmettingen Chili: http://dpaq.de/sewyq
(gearchiveerd: https://archive.ph/pPZgK )
Doden Chili: http://dpaq.de/2eW0h
(gearchiveerd: https://archive.ph/e6D5s )

Vaccinatiedashboard Oostenrijk: https://info.gesundheitsministerium.at/en/
(gearchiveerd: https://archive.ph/OnOOV )

Besmettingen Oostenrijk: http://dpaq.de/7KjWZ
(gearchiveerd: https://archive.ph/Erfqs )

Doden Oostenrijk: http://dpaq.de/7ZVEL
(gearchiveerd: https://archive.ph/GCWew )

Bevolking Oostenrijk: http://dpaq.de/ctbY1
(gearchiveerd: https://archive.ph/4DzpI )

--

Contact met het dpa-feitencheckteam: factcheck-netherlands@dpa.com