Code op stempas is voor controle geldigheid, geen verband met vaccinatie

9.3.2021, 18:53 (CET)

Op sociale media gaan argwanende berichten rond over de stempas die iedere stemgerechtigde Nederlander ontvangt voor de Tweede Kamerverkiezingen van 17 maart 2021. In een afbeelding van een Facebookbericht is te lezen: "U geeft door te stemmen op deze wijze direct akkoord om u zelf verplicht te laten vaccineren." Daarbij geeft de man uitleg over hoe de code op de stempas overeenkomt met vaccin-informatie in een specifieke databank. In een andere afbeelding die wordt gedeeld staat dat de letters TK - die op de stempas staan - ‘Thymidine kinase’ betekenen.

BEOORDELING: Van deze beweringen is niets waar. De stempas dient alleen als bewijs dat je mag stemmen. Ook kun je er iemand anders mee machtigen om voor jou te stemmen. Dit zijn de enige functies van een stempas. Het kan niet worden gebruikt om toestemming tot vaccinatie te geven. De code op de stempas wordt gebruikt om de geldigheid te controleren.

FEITEN:

De bewering dat de letters TK - onderaan de stempas - staan voor ‘Thymidine kinase’ is onzin. De letters staan in fluorescerend folie met het getal 21, verwijzend naar 2021. De ‘TK’ staat in dit geval voor Tweede Kamer. Dat is ook te zien in Model J 7 van de Kiesregeling, het standaard model waar de stempas aan moet voldoen. De letters verschillen per verkiezing. Bij de gemeenteraadsverkiezingen staat er GR, bij provinciale statenverkiezingen is dit PS.

Naar aanleiding van een video over de stempas – waarin wordt beweerd dat stemmen leidt tot automatische vaccinatie-toestemming – schreef dpa al een andere factcheck. Die factcheck gaat dieper in op de bewering dat de code op de stempas is gelinkt aan de databank UniProtKB.

Ook andere berichten zijn argwanend over de code onderaan de stempas. Zo kun je de code volgens het hierboven genoemde Facebookbericht invullen op www.ebi.ac.uk en levert dit uitgebreide informatie op over wat er in het vaccin zit dat voor jou bestemd is. Dit is de website van het European Bioinformatics Institute. Via de databank van dit instituut kun je biologische data vinden over nucleotiden en proteïnen.

De code van de man in het Facebookbericht leidt tot tien resultaten voor proteïne sequenties in de databank. En inderdaad: onder iedere gevonden proteïne staat “Severe acute syndrome coronavirus 2 (unreviewed)” vermeld. Dit resultaat is dus nog niet beoordeeld, waardoor het nog niet met zekerheid te zeggen is dat al deze proteïne daadwerkelijk in het coronavirus te vinden zijn. Met een klik op ieder resultaat is te zien hoe groot de kans wordt geacht dat dit inderdaad een coronavirus-proteïne is. Die resultaten lopen uiteen.

De code van de man levert dus corona-gerelateerde resultaten op in deze databank. Het invullen van de code in de databank slaat alleen nergens op. Ten eerste gaat dit over onderdelen van het virus, niet specifiek over onderdelen uit vaccins, zoals de man op Facebook beweert. Daarnaast zou dit betekenen dat iedereen een op ander specifiek mengsel van ingrediënten krijgt. Dat is niet zo. En belangrijker: Een aantal cijfers in een willekeurige databank stoppen betekent niets.

De code op de stempas is te verklaren. "Dit is een uniek nummer waarmee kan worden nagegaan of de stempas geldig is," legt een woordvoerder van de Kiesraad toe. "Als iemand bijvoorbeeld zijn stempas kwijt raakt en een nieuwe aanvraagt, kan het nummer van de oude stempas ongeldig worden verklaard. Zo kan er niet dubbel gestemd worden. Bij elk stembureau ligt een Register Ongeldige Stempassen, waarmee dat wordt gecontroleerd."

De eerste delen van de code zijn gebaseerd op locatie. Voor de code staat bij iedereen de letters TK. Die staan – zoals eerder al genoemd – voor Tweede Kamer. De volgende vier cijfers slaan op de gemeente. Iedere gemeente heeft zijn eigen code, die bij het CBS staat geregistreerd. De code van de man in het Facebookbericht start met ‘0479’, wat correspondeert met de gemeente Zaanstad. Volgens zijn facebookprofiel is dit inderdaad zijn woonplaats.

Het volgende – driecijferige – deel van de code slaat op het stemlokaal dat in de gemeente het dicht bij het woonadres ligt, en waar de gemeente dus verwacht dat jij waarschijnlijk je stem zult gaan uitbrengen. Dit deel van de code is na te trekken via ‘Waar is mijn stemlokaal’. Via deze website kun je een dataset bekijken waarin per gemeente de stembureaus staan geregistreerd en genummerd.

De code heeft dus geen link met een medische database of ingrediënten van een vaccin. Het is een persoonlijke code, om de geldigheid van de stempas te controleren. De stempas is daarbij alleen een bewijs dat de geadresseerde mag stemmen en zorgt op geen enkele manier voor automatische toestemming tot vaccinatie.

---

Links:

Contact met het dpa-feitencheckteam: factcheck-netherlands@dpa.com