Blogpost vergroot onterecht oorzakelijk verband tussen vaccinatie en gezondheidsproblemen

Op Facebook gaat een afbeelding rond waarin een artikel van de NOS tegenover een tabel van het Amerikaanse Centers for Disease Control and Prevention (CDC) wordt geplaatst (hier gearchiveerd). De tabel geeft statistieken weer van de vaccinatiecampagne in de Verenigde Staten en maakt een onderscheid tussen drie groepen: gevaccineerden, mensen met gezondheidsproblemen en zwangere personen op het moment van vaccinatie. In een aparte blogpost wordt gesteld dat de genoemde gezondheidsproblemen het gevolg zijn van de vaccinatie, maar klopt dat wel? 

BEOORDELING: De tabel in de blogpost wordt selectief uitvergroot en mist context. De auteur wekt de indruk dat een hoop mensen ernstige gezondheidsproblemen opdoen door bijwerkingen van het vaccin en daardoor niet langer hun dagelijkse activiteiten kunnen doen. De categorie ‘Health Impact Events’ is echter breed en omvat alle mensen die het vaccin hebben gekregen en daarna minstens één dag medische hulp nodig hadden.

FEITEN: De Facebookgebruiker plaatst een artikel op de website van de NOS (21 december 2020) tegenover een blogpost op de wordpress-pagina 'De Binnenlandsche Bataafsche Courant'. Het NOS-artikel stelt dat de bijwerkingen van het Pfizer/ BioNTech-vaccin beperkt en zoals verwacht zijn (mogelijke roodheid, pijn en zwelling op de plek, ook eventuele spier- en gewrichtspijn, vermoeidheid, hoofdpijn, koude rillingen en koorts). De blogpost moet statistisch aantonen dat bijna 3 procent van de gevaccineerden door het vaccin hun dagelijkse taken niet meer kunnen volbrengen. Kortom, tegenovergestelde boodschappen.

De stelling in de blogpost wordt echter onterecht uitvergroot. De formulering wekt de indruk dat de 3.150 gevaccineerden in de ‘Health Impact Events’-categorie ernstige gezondheidsproblemen opdoen en hun dagelijkse activiteiten daardoor niet langer kunnen uitvoeren. Die categorie omvat echter alle bijwerkingen – zoals koorts of spierpijn – waardoor gevaccineerden minstens één dag medische hulp nodig hadden.

Het originele document van het Centers for Disease Control and Prevention (CDC), getiteld 'Anaphylaxis Following m-RNA COVID-19 Vaccine Receipt', toont resultaten van een onderzoek naar anafylaxie bij COVID-19 gevaccineerden. Bij anafylaxie is er wél sprake van een ernstige allergische reactie, die op voorhand niet verwacht werd. Onder de 112.807 proefpersonen – die het Pfizer/ BioNTech-vaccin toegediend kregen – werden er op 18 december 2020 in totaal 6 anafylaxiegevallen genoteerd.

Het artikel van de NOS en de "RIVM van Amerika" worden daarom onterecht als tegengestelden tegenover elkaar geplaatst. In het NOS-artikel benadrukken Cécile van Els, hoogleraar vaccinologie bij het RIVM en de Universiteit Utrecht, en directeur Agnes Kant van Bijwerkingencentrum Lareb dat men zich geen zorgen hoeft te maken: "Dit zijn de bijwerkingen die we bij dit vaccin hadden verwacht", zegt Kant. "Ze laten zien dat het vaccin het immuunsysteem aan het werk zet en dat wil je natuurlijk." Nergens wordt er in het CDC-document gesteld dat het om ernstige gezondheidsproblemen zou gaan. Een korte sidenote is de foute telling in het artikel: niet 112.897, maar 112.807 mensen hadden op 18 december een vaccin ontvangen.

"Dan zijn er nota bene ook nog 514 vrouwen in verwachting, die zich hebben laten vaccineren. De bijwerkingen van hun kindje zullen we pas later weten", valt er verder nog in de blogpost te lezen. Het valt nog niet met zekerheid te zeggen of baby’s van zwangere, gevaccineerde vrouwen (derde groep) bijwerkingen zullen ondervinden. "In dierproeven is aangetoond dat het vaccin bij zwangere dieren geen problemen oplevert, maar in de studie hebben we alleen een kleine groep zwangere vrouwen kunnen monitoren. Wel deden zich bij die vrouwen geen acute problemen voor", besluit Van Els in het NOS-artikel.

---

Links:

Bericht op Facebook: https://www.facebook.com/photo.php?fbid=10224522259901029&set=a.1463789231746&type=3&theater (gearchiveerd: http://dpaq.de/h4Rjh)

Artikel De Binnenlandsche Bataafsche Courant: https://debataafschecourant.wordpress.com/2020/12/22/vaccinatie-experimenteel-en-ongetest-moet-kunnen/comment-page-1/ (gearchiveerd: http://dpaq.de/2hyfe)

Tabel Centers for Disease Control and Prevention: https://www.cdc.gov/vaccines/acip/meetings/downloads/slides-2020-12/slides-12-19/05-COVID-CLARK.pdf (gearchiveerd: http://dpaq.de/H10Aj)

Artikel NOS: https://nos.nl/collectie/13850/artikel/2361573-weinig-zorgen-over-bijwerkingen-van-goedgekeurde-vaccin-deze-hadden-we-verwacht (gearchiveerd: http://dpaq.de/HNjdw)

Alles over allergie - Anafylaxie: https://allesoverallergie.nl/allergieen/anafylaxie (gearchiveerd: http://dpaq.de/8XKJb)

Dierproeven zwangerschap FDA Modena vaccin: https://www.fda.gov/media/144434/download (gearchiveerd: http://dpaq.de/SaNsW)

---

Contact met het dpa-feitencheckteam: factcheck-netherlands@dpa.com