Ketting tussen Bill Gates, GSK en andere organisaties toont geen link met laboratorium in Wuhan

Toont een nieuwe 'follow the money'-trail aan dat Bill Gates een hand heeft in het biologische laboratorium in Wuhan? Een bericht dat al duizenden keren gedeeld is op sociale media, moet aantonen dat die link weldegelijk bestaat. Aan de hand van een bedrijvenketting wordt een verband tussen het Chinese laboratorium, Bill Gates en tal van andere organisaties gelegd. Zo zou de Britse farma-onderneming GSK eigenaar zijn van het laboratorium en van de vaccinreus Pfizer Inc. Maar kloppen alle schakels in die ketting wel?

BEOORDELING: Neen, zo goed als elke schakel in de ketting bevat foutieve informatie. Zo is Glaxo bijvoorbeeld geen eigenaar van het laboratorium in Wuhan, noch van Pfizer Inc. Naast onwaarheden, bevat het bericht ook tal van foute interpretaties over aandeelhouders. Het bericht is daarom onwaar.

FEITEN: "Wat een toevalligheden toch allemaal weer", begint de tekst die al een tijdje in verschillende talen rondgaat op sociale media. In aanloop naar de eerste coronavaccins in Europa zijn complottheorieën onvermijdelijk. Ook in dit geval zijn de meeste claims bedenkelijk, maar om zeker te zijn controleert dpa elke schakel in de ketting. Opvallend: bij de eerste stelling, loopt het al mis.

Het Chinese biologische laboratorium in Wuhan is geen eigendom van de Britse farma-onderneming 'Glaxo' (of voluit GlaxoSmithKline). In 2003 werd de bouw van het laboratorium (het Wuhan Institute of Virology, of WIV P4) goedgekeurd door de Chinese Academy of Scienses (CAS). Hoewel het laboratorium - ingehuldigd in 2015 - ontworpen en gebouwd is met de hulp van het Centre International de Recherche en Infectiologie (CIRI) van de Franse overheid, valt het nog steeds onder controle van het CAS en dus ook de Chinese overheid. Ook op de website van het WIV is geen link met GSK te vinden.

Bovendien is GlaxoSmithKline ook niet "de eigenaar" van het farmaceutische bedrijf Pfizer. Pfizer Inc is een beursgenoteerd bedrijf en heeft daardoor verschillende aandeelhouders. Met 7,67 procent van de aandelen is het Amerikaanse The Vanguard Group de grootste aandeelhouder. Ook BlackRock Fund Advisors staat met 5,01 procent van de aandelen bovenaan, maar ook dat maakt hen geen "eigenaar" van Pfizer. De Capital Group Companies Inc, waartoe GSK behoort, bezit amper 0,66 procent van de Pfizer-aandelen.

Wél kondigden Pfizer en GSK in augustus 2019 aan dat ze samen een bedrijf zouden oprichten: GSK Consumer Healthcare. GSK bezit 68 procent en Pfizer 32 procent. Deze joint venture wordt een eigen onderneming en komt binnen vijf jaar op de Londense beurs terecht. Het bedrijf heeft echter niets te maken met vaccins en medicatie, maar verwijst naar bekende alledaagse producten als Fenistil, Otriven of Zovirax (GSK), maar ook Voltaren en Sensodyne.

Maar wat maakt dan of iemand wel of niet "eigenaar" is van een bedrijf? "Een bedrijf is pas eigenaar van een ander bedrijf als het 100 procent van de aandelen heeft", zegt beursexpert Pascal Paepen. "Bij een aanzienlijk belang (bijvoorbeeld 5 of 10 procent) kan een bedrijf-aandeelhouder vaak al een zitje toegewezen krijgen in de Raad van Bestuur, waarin onder andere vertegenwoordigers zitten van de voornaamste aandeelhouders (naast afgevaardigde bestuurders/ directieleden) en onafhankelijke bestuurders."

Volgens Paepen zou dat principe wel kunnen leiden tot een 'agency probleem', waarbij een bedrijf doet wat in het belang is van een grootaandeelhouder, en niet noodzakelijk wat in het belang is van het bedrijf zelf en zijn aandeelhouders. "Maar dan is het bedrijf niet goed bezig. Bovendien zouden de onafhankelijke bestuurders in een bedrijf dit moeten verhinderen", besluit Paepen.

Ook de Amerikaanse beleggingsgigant BlackRock wordt meermaals genoemd in het verhaal. Niet onlogisch, want BlackRock is de grootste beheerder van beleggingsfondsen en bezit aandelen in tienduizenden bedrijven (waaronder Pfizer) en heeft duizenden investeerders. Ook multimiljardair George Soros, oprichter van de filantropische organisatie Open Society Foundation, investeerde in het verleden mee in BlackRock. Het klopt echter niet dat BlackRock "de financiën beheert" van de Open Society Foundation. Ook heeft Soros de voorbije twee jaren alle BlackRock-aandelen verkocht.

BlackRock is bovendien helemaal geen aandeelhouder van de bedrijven waarin zijn beleggingsfondsen zijn belegd. Ze werken volgens aparte juridische structuren, die ze aanstellen voor het 'intellectuele' beheer van het fonds. Dat verduidelijkt professor Jan Longeval, financieel expert aan de Vlerick Business School. "Het cliché dat keer op keer in dit soort artikels verschijnt is dat BlackRock 'aandeelhouder' is van de ondernemingen waarin het via beleggingsfondsen investeert. Dit is een zeer zwart/witte voorstelling van de realiteit. BlackRock zal veeleer zijn eigen feitelijke gewicht laten gelden ten aandele van ondernemingen, meer dan een juridisch gewicht als aandeelhouder, wat BlackRock dus niet is."

Ook Paepen zegt dat een fondsbeheerder (lees: BlackRock, Vanguard, etc.) gewoonlijk geen zitje heeft in de Raad van Bestuur. "Die fondsbeheerders volgen het bedrijf wel goed op, om redenen van goed bestuur en zullen dus kritische vragen stellen indien nodig. Vaak willen die fondsen een 'impact' hebben op het bedrijf, maar dat moet je als iets positiefs zien. Dat dient vooral om erop te letten dat het bedrijf correct handelt en duurzaam is: goed voor mens en planeet, niet enkel voor winst."

Hoewel de ketting door de misleidende schakels geen steek meer houdt, valt het op dat ook de rest van de uitleg niet klopt. Zo stelt de auteur van het bericht dat de Open Society Foundation "het Franse AXA dient". Op de website van de organisatie vinden we echter nergens een vermelding van een samenwerking met het verzekeringskantoor. Ook wederzijds is er geen sprake van gemengde belangen: de organisatie van Soros komt niet voor in de organigrammen van AXA.  

Ook de link met de Winterhur Group is onterecht. De verzekeraar werd in 2006 door AXA overgenomen, maar heeft werkelijk niets te maken met de bouw van het laboratorium in Wuhan. Bovendien is de Winterhur Group een van origine Zwitsers verzekeringskantoor en geen Duitse onderneming. De Allianz Group heeft wel Chinese filialen in de hoofdstad Peking, Guangzhou en Shanghai. In Wuhan is er echter geen kantoor, noch bewijs dat ze een aandeel zouden hebben in de bouw van het laboratorium.

Aan het einde van de puzzel staat Bill Gates, als "toevallige aandeelhouder van Pfizer". Het Amerikaanse farmabedrijf ontving wel een som geld van de Bill & Melinda Gates Foundation, maar van aandelen of eigendom is niet echt sprake. Enerzijds kreeg het bedrijf fondsen om het betaalbare anticonceptiemiddel Sayana te verspreiden voor vrouwen in ontwikkelingslanden. Anderzijds kondigde Bill Gates met zijn organisatie in september aan dat hij zou gaan samenwerken met verschillende bedrijven die onderzoek verrichten naar de ontwikkeling van een vaccin tegen Covid-19. Noch de Gates Foundation, noch Microsoft behoren echter tot de grootste aandeelhouders van Pfizer Inc. 

Hoewel de Gates Foundation bij de grootste geldschieters van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) hoort, staan ze ook daar niet aan de top. De "hoofdsponsor" van de WHO is nog steeds de Duitse overheid, die 12,18 procent van het inkomen vertegenwoordigt. De organisatie van de Microsoft-oprichter zit daar met 11,65 procent beperkt onder.

Kortom, er is werkelijk geen enkel bewijs dat het biologisch laboratorium in Wuhan eigendom is van het bedrijf Glaxo, noch is dat bedrijf eigenaar van Pfizer. Er bestaat ook geen link tussen het laboratorium en Axa, Winterthur en Allianz. De aandelen van BlackRock, George Soros en de Vanguard Group zijn logisch, aangezien ze hoofdaandeelhouder zijn in duizenden grote bedrijven wereldwijd. Ten slotte heeft de Bill & Melinda Gates Foundation geïnvesteerd in Pfizer en de WHO voor de ontwikkeling van een vaccin, maar zijn ze geen (hoofd)aandeelhouder. Een soortgelijk bericht werd al eerder gecontroleerd door dpa en Italiaanse factcheckers.

---

Links:

Bericht op Facebook: https://www.facebook.com/photo.php?fbid=524558201901219&set=a.124057711951272&type=3 (gearchiveerd: http://dpaq.de/2unpN)

Facebook bericht Italiaans: https://www.facebook.com/francesca.iannotta/posts/10221028734541574 (gearchiveerd: http://dpaq.de/FEcan)

Facebook bericht Spaans: https://www.facebook.com/photo.php?fbid=10225357082974012&set=a.1348785079642&type=3 (gearchiveerd: http://dpaq.de/81bPV)

Wetenschappelijk artikel Nature over laboratorium Wuhan: https://www.nature.com/news/inside-the-chinese-lab-poised-to-study-world-s-most-dangerous-pathogens-1.21487 (gearchiveerd: http://dpaq.de/eCPrk)

Wuhan laboratorium ingehuldigd: http://english.whiov.cas.cn/News/Events/201502/t20150203_135923.html(gearchiveerd: http://dpaq.de/jBiwq)

Website Wuhan Institute of Virology: http://english.whiov.cas.cn/ (gearchiveerd: http://dpaq.de/B9dzR)

Geschiedenis WIV: http://english.whiov.cas.cn/About_Us2016/History2016/ (gearchiveerd: http://dpaq.de/7GT9B)

CNN Money over aandelen Pfizer: https://money.cnn.com/quote/shareholders/shareholders.html?symb=PFE&subView=institutional (gearchiveerd: http://dpaq.de/Io5Du)

GSK Consumer Healthcare aankondiging: https://www.pfizer.com/news/press-release/press-release-detail/pfizer_announces_closing_of_joint_venture_with_glaxosmithkline_to_create_a_premier_global_consumer_healthcare_company (gearchiveerd: http://dpaq.de/ebRd5)

BlackRock De Tijd: https://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:4qSiz4TXyjIJ:https://www.tijd.be/politiek-economie/internationaal/economie/blackrock-beheert-7-430-000-000-000-dollar/10199088.html+&cd=8&hl=nl&ct=clnk&gl=be (gearchiveerd: http://dpaq.de/dYxuD)

REUTERS over investeringen Soros: https://www.reuters.com/article/us-investment-funds-soros-fund-mgmt-idUSKBN1KZ2KF (gearchiveerd: http://dpaq.de/djroc)

Organigrammen AXA: http://www-axa-com.cdn.axa-contento-118412.eu/www-axa-com/67caaebd-72ac-48a3-a51d-53454dc55f21_2020_axa_group_simplified_organization_charts_d.pdf (gearchiveerd: http://dpaq.de/EMW0Y)

Insurance Journal AXA Winterhur: www.insurancejournal.com/news/international/2006/12/26/75427.htm (gearchiveerd: http://dpaq.de/0j4on)

Investering Bill & Melinda Gates Foundation in Pfizer: https://www.gatesfoundation.org/How-We-Work/Quick-Links/Strategic-Investment-Fund (gearchiveerd: http://dpaq.de/AGLIN)

Persbericht Sayana Pfizer: https://www.pfizer.nl/product/sayana-press (gearchiveerd: http://dpaq.de/GXBYu)

Bill & Melinda Gates Foundation september 2020: www.gatesfoundation.org/Media-Center/Press-Releases/2020/09/Commitments-to-Expanded-Global-Access-for-COVID-19-Diagnostics-Therapeutics-and-Vaccines?linkId=100848074 (gearchiveerd: http://dpaq.de/UQGml)

Financiële bijdragen WHO: open.who.int/2020-21/contributors/contributor (gearchiveerd: http://dpaq.de/6Rnol)

Bill & Melinda Gates Foundation WHO: https://www.who.int/workforcealliance/members_partners/member_list/gates/en/#:~:text=The%20Bill%20%26%20Melinda%20Gates%20Foundation,people%20lead%20healthy%2C%20productive%20lives. (gearchiveerd: http://dpaq.de/fIODH)

Italiaanse factcheck: https://www.open.online/2020/11/18/coronavirus-glaxo-possiede-pfizer-laboratorio-wuhan-soros-teorie-di-complotto/ (gearchiveerd: http://dpaq.de/9iJar)

Factcheck dpa: https://dpa-factchecking.com/germany/201130-99-516826/

---

Contact met het dpa-feitencheckteam: factcheck-netherlands@dpa.com