Bacteriële infecties waren boosdoener tijdens Spaanse griep, maar niet door mondmaskers

"De Spaanse Griep is niet de oorzaak van het hoge aantal sterfgevallen na de Eerste Wereldoorlog", schrijft een Facebookgebruikster. Zij beweert dat mondkapjes de oorzaak zijn van het hoge sterftecijfer. Zij schrijft: "En dit met de bacteriële infectie van de luchtwegen tot gevolg!" Dit zou blijken uit een onderzoek uit 2008 waar Anthony Fauci, topviroloog en hoofd van de Amerikaanse gezondheidsautoriteit NIAID, aan meewerkte. Ook beweert de Facebookgebruiker dat het Outbreak Management Team (OMT) afweet van deze schadelijke werking van mondkapjes.

BEOORDELING: De beweringen zijn grotendeels onjuist. De meerderheid van de sterfgevallen van de Spaanse Griep was inderdaad het gevolg van een secundaire bacteriële longontsteking, maar er is geen link met mondkapjes. In het onderzoek uit 2008 wordt deze conclusie ook helemaal niet gemaakt.

FEITEN: Het vermeldde onderzoek uit 2008 toont aan dat de meerderheid van de sterfgevallen tijdens de grieppandemie van 1918-1919 waarschijnlijk het gevolg was van een secundaire bacteriële longontsteking, en niet de Spaanse griep zelf. In de woorden van Fauci zelf: de griep deelde de eerste klappen uit, en een bacteriële infectie zorgde voor de knock-out. Die secundaire infectie wordt veroorzaakt door gewone bacteriën in de bovenste luchtwegen en dus niet door het dragen van een mondmasker. Meer zelfs: er wordt helemaal niet geschreven over mondmaskers.

Een studie in het wetenschappelijke tijdschrift Nature kwam tot dezelfde conclusie, hetgeen wat kan worden toegeschreven aan het gebrek aan antibiotica in 1918. Een ander onderzoek toont ook aan dat een secundaire bacteriële infectie vaak optreedt tijdens of na een infectie van een andere ziekte, zoals het Spaanse griepvirus.

Weeral spreken geen van beide studies over de rol van mondmaskers in dit fenomeen. De bewering dat mondmaskers de oorzaak zijn voor secundaire bacteriële longontstekingen is niet aangetroffen tijdens een analyse van tien wetenschappelijke onderzoeken. Een andere wetenschappelijke paper omschrijft de populaire bewering dat mondkapjes schadelijk zijn als een complottheorie.

Het is daarom niet aannemelijk dat het OMT 'hier van weet', zoals de Facebookgebruiker suggereert. Het kabinet adviseert sinds 30 september om mondmaskers te dragen in openbare ruimtes, om verspreiding van het coronavirus te voorkomen. De reden waarom het OMT dit niet adviseert is omdat "de toegevoegde waarde van niet-medische mondneuskapjes gering was", en niet omdat het dragen van mondmaskers onveilig zou zijn.

---

Links: 

Facebookpost: https://www.facebook.com/ingrid.zandstra/posts/3532752920144907 (gearchiveerd: http://dpaq.de/VMdZI)

Facebookpost II: https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=1523673901354179&id=100011347528474 (gearchiveerd: http://dpaq.de/rjlrz)

Over Anthony Fauci: https://www.niaid.nih.gov/about/director(gearchiveerd: http://dpaq.de/0meHK)

Onderzoek uit 2008: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2599911/?fbclid=IwAR3Td9lX_mn2fKb1olvZ3meWe9_4_1_0Zet0_nwF8Q_sBkWAPyLp8ai4Cd0 (gerchiveerd: https://archive.is/EJME2)

Persbericht over studie 2008: https://www.nih.gov/news-events/news-releases/bacterial-pneumonia-caused-most-deaths-1918-influenza-pandemic  (gearchiveerd: http://dpaq.de/hY6hb)

Studie (2009) in Nature: https://www.nature.com/articles/nature08157 (gearchiveerd: http://dpaq.de/8Z8ym)

Studie (2017) over secundaire bacteriële infecties bij grieppandemieën: https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fmicb.2017.01041/full (gearchiveerd: http://dpaq.de/Y0pXM)

Paper (2020) over misinformatie tijdens de COVID-19 pandemie: https://authorea.com/doi/full/10.22541/au.160133611.16772830 (gearchiveerd: http://dpaq.de/mp3yV)

Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu. Advies 80e OMT COVID-19, p.7.: https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2020/10/14/advies-nav-80e-omt

RIVM advies over het dragen van mondkapjes: https://www.rivm.nl/coronavirus-covid-19/mondkapjes (gearchiveerd: http://dpaq.de/gr1DN)

---

Contact met het dpa-feitencheckteam: factcheck-netherlands@dpa.com