Ministerie: "Officieel" bewijs van vrijstelling van mondkapjesplicht is nep

In een post op Facebook wordt een officieel ogende kaart, met logo van de Rijksoverheid, gepresenteerd die een "medische vrijstelling voor het dragen van een mondkapje" zou bewijzen. De lezer wordt opgeroepen die uit te printen en te lamineren, iets wat gewoonlijk wordt gedaan met een voorwerp waarvan men regelmatig gebruik maakt.

BEOORDELING: De post is nep. Zo’n officiële kaart bestaat (nog) niet in Nederland.

FEITEN: Een mondkapjesplicht in Nederland in alledaagse situaties (dus afgezien van speciale situaties in bepaalde beroepen) bestaat vooralsnog alleen voor het openbaar vervoer.

Op die draagplicht kunnen om medische redenen uitzonderingen worden gemaakt, bijvoorbeeld voor mensen met een longaandoening. Dit wordt uitgelegd op een webpagina van de Rijksoverheid.

Op dezelfde officiële website wordt ook uitgelegd dat mensen die om medische redenen geen mondmasker dragen in het openbaar vervoer, dit moeten "uitleggen" aan chauffeur, conducteur of boa.

Die uitleg kan mondeling. Dat is een in Nederland levend beginsel, zoals bijvoorbeeld uitgelegd op de website van huisartsenpraktijk Treub en Wesselius in Harlingen: "Als u verklaart dat u ziek bent, moet de instantie die een verklaring vraagt, dat geloven. Dit moet in principe afdoende zijn. Als de vragende instantie u niet gelooft, moet die instantie een onafhankelijke arts (niet een behandelaar) aanwijzen om te beoordelen of uw verhaal klopt."

Ook voor COVID-19 bestonden al schriftelijke verklaringen waarin artsen of andere medische behandelaars bepaalde aspecten van of feiten over de gezondheidstoestand van een patiënt kunnen opschrijven, met toestemming van de patiënt en voor bepaalde doeleinden, zoals bijvoorbeeld beschreven op deze website van een andere huisartsenpraktijk, Dokterspraktijk Clinge.  

Doktersverklaringen worden afgegeven op het briefpapier van de praktijk, met handtekening en stempel. Een uniform formulier voor dit doel, zoals de Facebook-post pretendeert, bestaat echter in Nederland niet. De getoonde kaart is dan ook "niet authentiek", aldus een woordvoerder van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) desgevraagd tegen dpa.

Wel is men zich bewust van het mogelijke nut van zo’n uniforme, gestandaardiseerde kaart om discussies tussen burgers enerzijds en "controleurs" (zoals chauffeurs, conducteurs en boa’s) anderzijds te vergemakkelijken. Daarom wordt aan zo’n kaart gewerkt. De woordvoerder van VWS: "Ja, het ministerie van VWS is bezig met het ontwikkelen van een kaartje voor (en met) bepaalde groepen mensen met een beperking of chronische ziekte. Voor deze mensen is zo’n kaartje belangrijk, omdat zij om medische redenen geen mondkapje kunnen dragen."

Dus: de Facebook-post is fout, de officieel ogende kaart, zoals getoond, is nep, maar de foutieve Facebook-posting gunt tevens een blik op de (mogelijke) toekomst: er wordt aan gewerkt dat er zo’n kaart komt.

---

Links:
Facebook-post: https://www.facebook.com/martin.mourik/posts/3774949329194989 (gearchiveerd: https://archive.vn/6ytGz )

Webpagina van de Rijksoverheid over (onder meer) het niet-dragen van een mondkapje om medische redenen: https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/coronavirus-covid-19/openbaar-en-dagelijks-leven/mondkapjes/verkeer-en-openbaar-vervoer (gearchiveerd: https://archive.vn/DkbT3 )

Uitleg op de website van Harlingse huisartsenpraktijk over medische verklaringen: https://opkoers.praktijkinfo.nl/doktersverklaring/ (gearchiveerd: https://archive.vn/qSQ5j )

Uitleg op de website van een huisartsenpraktijk in Clinge over medische verklaringen: https://huisartsenclinge.praktijkinfo.nl/keuringen-medisch-attest/ (gearchiveerd: https://archive.vn/9eUiO )

---

Contact met het dpa-feitencheckteam: factcheck-netherlands@dpa.com