Neen, je kan thuis geen hydroxychloroquine maken

Een facebookgebruikster deelt een recept om thuis hydroxychloroquine te maken. Ze beweert dat hydroxychloroquine hetzelfde is als kinine, en deelt een recept om zelf thuis een kininedrank te maken op basis van grapefruits. Maar klopt dat recept wel?

BEOORDELING: De beweringen zijn fout. Hydroxychloroquine is niet hetzelfde als kinine. Je kan ook geen kininedrank maken op basis van grapefruits. Het is wel zo dat er kinine zit in kulunji, of zwarte komijn.

FEITEN: Het recept dat wordt gedeeld is er een om zelf een kininedrank te maken, hetgeen volgens de facebookgebruikster hetzelfde zou zijn als hydroxychloroquine. "De enige overeenkomst tussen de twee is dat ze allebei als malariamedicijn werden gebruikt", vertelt Annemieke Horikx, apotheker bij de Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter Bevordering der Pharmacie (KNMP). "Maar dat is het ook. Het is niet omdat twee stoffen allebei werken tegen hetzelfde, dat ze ook inwisselbaar zijn. Denk maar aan paracetamol en ibuprofen: ze werken allebei tegen pijn en verlagen koorts, maar ibuprofen werkt ook ontstekingsremmend. Ze werken anders."

In de post wordt ook een recept gedeeld om zelf drankje met kinine te maken. Maar kan je dat in je eigen keuken doen met behulp van een paar grapefruits? Kinine is een alkaloïde afkomstig uit kinaplanten (veelal bomen) en zit onder andere in tonicwater. "Het is notoir bitter", zegt Bruno De Meulenaer, levensmiddelenchemicus en professor aan de UGent, aan het dpa-factcheckteam. "Maar het is niet omdat iets bitter smaakt, zoals een grapefruit, dat er kinine in zit. In een grapefruit is het naringenine die voor de bittere smaak zorgt. Ze zijn allebei bitter maar hebben een andere chemische samenstelling." Je kan dus geen kininedrank maken op basis van een handvol grapefruits.

Tenslotte vermeldt de facebookgebruikster ook nog kulunji, ook gekend als zwarte komijn, als alternatief voor grapefruit. Daar zit inderdaad kinine in. Dan nog zal je er hoogstwaarschijnlijk niet genoeg kinine uit kunnen halen om enig effect te hebben. Ter vergelijking: in 1 liter tonic zit maximaal 83 milligram kinine, in een kininetablet zoals voorgeschreven door de dokter zit 500 tot 1000 milligram kinine.

Het omstreden malariamedicijn hydroxychloroquine werd al sinds het begin van de coronapandemie op sociale media naar voren geschoven als mogelijk medicijn tegen COVID-19. Er bestaat echter nog geen wetenschappelijk bewijs dat de doeltreffende werking van het middel bevestigt, toonde dpa aan in vorigefactchecks. De WHO en verschillende virologen raden dan ook af om het middel zomaar te gebruiken.

---

Links:

Facebookpost I: https://www.facebook.com/anicha.vos/posts/2098170306979934 (gearchiveerd: http://dpaq.de/OipWf)

Facebookpost II: https://www.facebook.com/anicha.vos/posts/2098179090312389 (gearchiveerd: http://dpaq.de/a4Uy1)

Factcheck dpa over hydroxychloroquine als coronamedicijn: https://dpa-factchecking.com/netherlands/200803-99-26450/

Factcheck over American Frontline Doctors, die hydroxychloroquine promoten: https://dpa-factchecking.com/belgium/200729-99-969804/

De website van KNMP: https://www.knmp.nl/knmp/knmp-vereniging

Over het geneesmiddel kinine: https://www.farmacotherapeutischkompas.nl/bladeren/preparaatteksten/k/kinine (gearchiveerd: http://dpaq.de/wQOOr)

Over het molecule kinine: https://www.wur.nl/upload_mm/e/3/0/848bf33f-f38f-4718-93f1-fa800dc9dad5_Handleiding%20Experiment%20Sensoriek_kinine_leerling.pdf (gearchiveerd: http://dpaq.de/B8Tro)

Over hydroxychloroquine: https://www.farmacotherapeutischkompas.nl/bladeren/preparaatteksten/h/hydroxychloroquine (gearchiveerd: http://dpaq.de/bnATR)

Over Ellen Kampman: https://www.wur.nl/nl/Personen/Ellen-prof.dr.ir.-E-Ellen-Kampman.htm (gearchiveerd: http://dpaq.de/5F3r9)

Over Bruno De Meulenaer: https://telefoonboek.ugent.be/nl/people/801001106867 (gearchiveerd: http://dpaq.de/ZVTpW)

Over zwarte komijn en zijn werking: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4387228/ (gearchiveerd: http://dpaq.de/kaiuP)

Over de dosering van kinine in tonicwater en tabletten: https://www.health.harvard.edu/bone-and-muscle-health/will-tonic-water-prevent-nighttime-leg-cramps (gearchiveerd: http://dpaq.de/BfZ35)

Over naringenine: https://www.sciencedirect.com/topics/pharmacology-toxicology-and-pharmaceutical-science/naringin (gearchiveerd: http://dpaq.de/wa0Tx)

---

Contact met het dpa-feitencheckteam: factcheck-netherlands@dpa.com