Waarschuwing voor "Martinelli-video" is een hoax

29.7.2020, 13:02 (CEST)

Op Facebook circuleert een waarschuwing voor een video genaamd Martinelli die "morgen" op WhatsApp zou verschijnen. Daarmee zouden telefoons worden gehackt. Het bericht wekt de indruk van de politie afkomstig te zijn, door de opmerking "Dit bericht wordt door de politie gedeeld" en het gebruik van het echte politie-logo.

BEOORDELING: De hoax-waarschuwing is zelf een hoax die al maanden op internet circuleert. Het bericht is dus niet afkomstig van de politie.

FEITEN: Volgens Dennis Janus, woordvoerder van de Landelijke Eenheid van de Nederlandse politie, gaat het om een "hoax die in maart van dit jaar speelde". De afzender van de nieuwe Facebook-post, ene Eric Marcelis, is hem onbekend en niet iemand die namens de politie op sociale media actief is.

Er lijkt geen kwade opzet in het spel te zijn, zoals een poging om mensen met phishing geld af te troggelen. Janus: "Er is geen link toegevoegd die mogelijk leidt [tot] phishing en/of andere kwalijke bedoelingen." De verdere verspreiding lijkt een doel op zich zelf. Janus: "Het doel lijkt om dit bericht naar zoveel [mogelijk] mensen door te sturen."

In een bijdrage over de Martinelli-hoax, die al in maart 2020 op Radio 1 werd uitgezonden, legde mediapsycholoog Mischa Coster uit wat volgens hem mensen aandrijft om (valse) informatie te verspreiden als doel op zichzelf.

Het logo van de politie is "makkelijk te kopiëren en in een bericht te plakken", aldus Janus. Aan deze handelwijze zit volgens hem "geen strafbaar component". Hij stelt vast: "Het gebruik van het politie-logo zonder toestemming van de politie mag uiteraard niet. Maar valt ook niet onder het strafrecht."

Over actie van de politie waarover Radio 2 zou hebben bericht, zegt Janus: "Gezien er geen strafbare feiten worden gepleegd bij het versturen van een dergelijk bericht, vermoed ik niet dat de politie uitspraken heeft gedaan over deze hoax."

Echte waarschuwingen van de politie voor babbeltrucs en kettingbrieven met criminele bedoelingen, zoals phishing, komen op de landelijke website van de politie te staan.

Zoals andere nepberichten is de Martinelli-hoax al eerder in de VS gesignaleerd, terwijl nu een Nederlandse variant wordt verspreid. De factcheckers van Snopes beschreven de Martinelli-hoax al in 2018. Factcheck.vlaanderen onderzocht de hoax dan in maart 2020.

---

Links:

Facebook-post:

https://www.facebook.com/photo.php?fbid=10223867842825977&set=a.10206398970915097&type=3&theater

(gearchiveerd: http://archive.vn/dcH3f )

Bijdrage over Martinelli-hoax op Radio 1 uit maart 2020, met uitspraken media-psycholoog:
https://www.nporadio1.nl/consument/22464-waarom-oude-whatsapp-kettingberichten-zich-nu-massaal-verspreiden

(gearchiveerd: http://archive.vn/O3fwz )

Website politie:

https://www.politie.nl/nieuws

Website van mediapsycholoog Mischa Coster:

https://mischacoster.com/contact/

(gearchiveerd: http://archive.vn/9UtKr )