De verhoogde testcapaciteit is niet de enige oorzaak van het stijgend aantal besmettingen

Het aantal besmettingen met het Sars-CoV2-virus is sinds begin juli aan een snel tempo gestegen. Op sociale media wijzen tientallen berichten naar de verhoogde testcapaciteit als oorzaak. Logisch, want als Nederland meer mensen kan testen, dan kunnen er ook meer positieve gevallen bijkomen. In een video vertelt Jay Francis, ex-deelnemer aan het televisieprogramma Temptation Island, dat de versoepelingen van de maatregelen niet de oorzaak zijn van het stijgend aantal besmettingen en dat er een "schijnbeeld" wordt gevormd. Maar zit daar iets van waarheid in?

BEOORDELING: Het klopt dat er door de verhoogde testcapaciteit meer besmette mensen kunnen worden gevonden, maar daarom is het niet de enige of zelfs de voornaamste oorzaak. Het aantal positieve uitslagen stijgt harder dan het aantal afgenomen testen. In verhouding komen er dus nog steeds veel extra besmettingen bij. Het bericht is daarom fout.

FEITEN: Experts wijzen naar de versoepelde maatregelen als oorzaak voor het stijgend aantal besmettingen in Nederland. Volgens Jay Francis is dat "nonsens" en "lariekoek". "Vanaf 1 juni waren er versoepelingen, en vanaf wanneer gingen wij massaal testen? 1 juni", zegt Francis. Volgens hem wordt er daarom het schijnbeeld geschetst dat de versoepelingen iets te maken hebben met de besmettingen. Maar zijn bewering klopt niet.

De tabel van de totale- en positieve testen toont aan dat het aantal positieve uitslagen harder stijgt dan het aantal testen (Epidemologische situatie COVID-19 in Nederland, pagina 18). Volgens de redenering van Francis zou een dubbele hoeveelheid testen in feite ook een dubbele hoeveelheid positieve uitslagen moeten tonen. Kortom, het percentage positieve uitslagen zou dus hetzelfde blijven. Als je namelijk 100 mensen test waarvan er één besmet is, dan is 1 procent van de testen positief. Verdubbel je die hoeveelheid testen, dan zouden er twee testen positief zijn. Dat is nog steeds 1 procent van de totale hoeveelheid testen.

Dat is helemaal niet terug te vinden in de cijfers: van week 23 tot week 27 steeg het aantal uitgevoerde testen, maar daalde het percentage positieve uitslagen. Vanaf week 29 is er weer een stijging te zien in het percentage positieve uitslagen. "Zo eenvoudig is die redenering ook niet", zegt professor Louis Kroes, hoofd van de dienst klinische virologie aan het LUMC. "Het percentage positieve gevallen wordt telkens vergeleken met het totaal aantal testen."

"Het klopt dat als je weinig test, je ook weinig gevallen zal vinden", gaat professor Kroes verder. "Maar onder de totale geteste populatie vinden we nu in verhouding een groter aantal positieve gevallen. In dit geval stijgt het percentage van het aantal positieve gevallen. Dat is de reden waarom er de voorbije weken zorgen zijn geuit."

Bovendien zijn de gemeentelijke gezondheidsdiensten (GGD) in Nederland waar het meest getest wordt (rondom en inclusief Utrecht), niet diensten waar de meeste positieve gevallen gevonden zijn (Zeeland) (Epidemologische situatie COVID-19 in Nederland, pagina 22). Ook liep verliep het stijgend aantal besmettingen niet simultaan met de verhoogde testcapaciteit. Iedereen kon zich inderdaad vanaf 1 juni laten testen, maar het duurde nog tot de week van 6 juli vooraleer het aantal besmettingen opnieuw steeg.

---

Links:

Bericht Facebook Jay Francis: https://www.facebook.com/TisjeboyJay/posts/2996614393800631 (gearchiveerd: http://dpaq.de/EgaUa)

Video Jay Francis: https://video-lga3-1.xx.fbcdn.net/v/t39.24130-2/10000000_306882314004415_6557602788674009547_n.mp4?_nc_cat=108&_nc_sid=985c63&efg=eyJ2ZW5jb2RlX3RhZyI6Im9lcF9oZCJ9&_nc_ohc=-YEDlPQ8OrcAX9P_RNP&_nc_ht=video-lga3-1.xx&oh=0065246c56dad5dc6c808ae6856cde6c&oe=5F41D74 (gearchiveerd: http://dpaq.de/JG0OC)

Artikel De Volkskrant: https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/het-virus-laait-op-maar-niet-alleen-door-jongeren~b17f7b05/ (gearchiveerd: http://dpaq.de/VRE2J)

Artikel NOs Radio 1: https://www.nporadio1.nl/gezondheid/25309-osterhaus-somber-kans-op-tweede-golf-en-nieuwe-lockdown (gearchiveerd: http://dpaq.de/5xodB)

Prof. dr. A.C.M. Louis Kroes: https://www.lumc.nl/org/mm/medewerkers/90406103054344 (gearchiveerd: http://dpaq.de/de4oR)

Versoepelingen 1 juni: https://nos.nl/collectie/13824/artikel/2334451-versoepelingen-een-feit-dit-verandert-er-vanaf-1-juni (gearchiveerd: http://dpaq.de/6gUE6)

Epidemologische situatie COVID-19 in Nederland 21 juli: https://www.rivm.nl/sites/default/files/2020-07/COVID-19_WebSite_rapport_wekelijks_20200721_1135.pdf?fbclid=IwAR2smYz1zWxmlx2RbcO0uwzNCV0sekj_UntlxgTSi46rUmMKFUNiGsD-M1w (gearchiveerd: http://dpaq.de/79SRo)

GGD: https://www.ggd.nl/ (gearchiveerd: http://dpaq.de/TSxoR)

Toegangelijkheid testen 1 juni: https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2020/05/27/vanaf-1-juni-testen-mogelijk-voor-iedereen-met-milde-klachten (gearchiveerd: http://dpaq.de/IfPei)

---

Contact met het dpa-feitencheckteam: factcheck-netherlands@dpa.com