Geen kwik, dierlijk bloed of embryo’s in vaccins

17.7.2020, 17:32 (CEST)

Op Facebook staat een posting met een plaatje met allerlei giftige, schadelijke of onsmakelijke stoffen die in vaccins zouden zitten, zoals kwik, formaldehyde, aluminium, stukken van geaborteerde foetussen en dierlijk bloed.

BEOORDELING: De stelling is vrijwel compleet fout. De meeste van de stoffen op het plaatje komen niet of alleen in verwaarloosbare en onschuldige hoeveelheden in vaccins voor.

FEITEN: Het werkzame bestanddeel van de meeste vaccins is een of meerdere (een zogenaamde cocktail) dode of afgezwakte virussen of bacterieën, of deeltjes ervan. Die maken weliswaar niet ziek, maar stimuleren wel het lichaam tot de productie van antistoffen die moeten beschermen tegen een infectie met de "echte" ziekteverwekker.

Bij de productie worden zogeheten hulpstoffen gebruikt die na de productie "zoveel mogelijk uit het vaccin worden gehaald. Zeer kleine hoeveelheden kunnen nog achterblijven", aldus het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM, zie vraag 9), dat in Nederland vaccinatiecampagnes organiseert.

Een van die stoffen die worden genoemd, is formaldehyde, een giftige stof die gevaarlijke longschade en kanker kan veroorzaken, maar ook van nature in lage concentraties in het menselijk lichaam en in levensmiddelen voorkomt. Hierover zegt het RIVM: "Bij het productieproces van vaccins wordt formaldehyde toegevoegd om te zorgen dat het virus wordt gedood. Dit is de reden dat u geen griep kunt krijgen als gevolg van de griepprik. Vóórdat de vaccinvloeistof in de spuit gaat wordt dit gezuiverd, maar toch kunnen zeer kleine hoeveelheden formaldehyde als reststof achterblijven. Deze kleine hoeveelheid formaldehyde in vaccins is niet schadelijk voor de gezondheid. Het menselijk lichaam maakt bij de stofwisseling zelf ook formaldehyde aan. De hoeveelheid formaldehyde die in een dosis griepvaccin voorkomt is vele malen kleiner dan de hoeveelheid die het lichaam dagelijks zelf aanmaakt en is vele malen lager dan de internationaal vastgestelde toegestane waarde."

Ook zouden er volgens de Facebook-post stukken dierlijk weefsel in vaccins zitten. Het RIVM zegt hierover: "Bij het produceren van de jaarlijkse griepvaccins worden bepaalde cellen van het kippenembryo (kippenembryofibroblasten) gebruikt voor de groei van het virus. Na virusgroei wordt het tussenproduct zeer goed gezuiverd, maar het is niet helemaal uit te sluiten dat er nog heel kleine hoeveelheden restant kippenei-eiwit aanwezig zijn. Daarom wordt deze stof als reststof wel vermeld in de bijsluiter." Vermelding in de bijsluiter gebeurt als waarschuwing voor mensen die eventueel allergisch zijn.

Antibiotica zijn geen vast ingrediënt van vaccins, zoals in de post beweerd wordt. Het RIVM licht toe: "Tijdens het productieproces en de opslag van tussenproducten worden o.a. antibiotica toegevoegd om te zorgen dat ongewenste bacteriën niet kunnen groeien. Vóór het afvullen van de vaccinvloeistof in spuiten of flesjes worden deze tussenproducten grondig gereinigd, maar toch kunnen zeer kleine hoeveelheden antibiotica(sporen) als reststof achterblijven."

Naast hulpstoffen bij de productie, die er in principe weer uit worden gehaald, zijn er stoffen zoals conserveringsmiddelen en stoffen die worden toegevoegd om de werking van een vaccin te verbeteren. Die stoffen kunnen er wel of niet in zitten, afhankelijk van het type vaccin.

Over kwik zegt het RIVM: "Thiomersal is een kwikverbinding die als hulpstof (conserveringsmiddel) in enkele vaccins wordt gebruikt." Er zit in elk geval geen elementair kwik, dat inderdaad erg giftig is, in vaccins, zoals de afbeelding van een koortsthermometer bij de post suggereert.  

Over aluminium zegt het RIVM: "Aluminiumverbindingen dienen als zogenoemde adjuvantia die worden gebruikt om de werking van een vaccin te verbeteren. Aluminiumverbindingen zitten niet in de jaarlijkse griepvaccins." In ieder geval zit er geen elementair aluminium in, zoals de afbeelding van de vershoudfolie suggereert.

Het is inderdaad zo dat embryonale stamcellen voor onderzoek naar medicijnen en vaccins worden gebruikt. Dit gebruik mag alleen onder stricte woorwaarden, vastgelegd in de Embryowet van 2002. De embryo’s komen niet in de uiteindelijke vaccins terecht.

Volgens de uitleg "Wat zit er in een vaccin?" op de website van het Rijksvaccinatieprogramma zitten er alleen werkzame delen, hulpstoffen en reststoffen, waarvan boven enkele voorbeelden zijn genoemd, in een vaccin. Dus geen dierlijk bloed, geaborteerde foetussen, antivries, nagellakverwijderaar of colibacterieën. 

---

Links:

Facebook-post:

https://www.facebook.com/marsja.vankilsdonk/posts/10217876434122627

(gearchiveerd: http://archive.vn/JCpq0 )

Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) over stoffen die in vaccins kunnen zitten, zie vraag 9:

https://www.rivm.nl/griep-griepprik/griepprik/veelgestelde-vragen-griepprik

(gearchiveerd: http://archive.vn/VsmXB )

Embryowet van 2002:

https://wetten.overheid.nl/BWBR0013797/2019-04-02

(gearchiveerd: http://archive.vn/IZbPc  )

Uitleg “Hoe werken vaccins?” op de website “Laat je vaccineren”:

https://www.laatjevaccineren.be/hoe-werken-vaccins

(gearchiveerd: http://archive.vn/guPY1 )

Webpagina Rijksvaccinatieprogramma: “Wat zit er in een vaccin?”

https://rijksvaccinatieprogramma.nl/vaccinaties/wat-zit-er-in#:~:text=Bij%20het%20maken%20van%20vaccins,BMR%20Bof%2C%20mazelen%2C%20rodehond.

(gearchiveerd: http://archive.vn/AKB4b )

Tweede Kamer: Maatschappelijke dialoog over het speciaal kweken van embryo’s

https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/detail?id=2020D09831&did=2020D09831

Europees Instituut voor Bio-ethiek:

https://www.ieb-eib.org/nl/nieuws/biomedisch-onderzoek/medisch-onderzoek/het-gebruik-van-geaborteerde-foetussen-om-een-covid-19-vaccin-te-vinden-1795.html

---

Contact met het dpa-feitencheckteam: factcheck-netherlands@dpa.com