Artsen ontdekken niet dat mensen in Italië aan trombose sterven in plaats van aan COVID-19

Op sociale media gaat een bericht rond over Italiaanse artsen die door autopsie een vaccin zouden hebben gevonden voor het coronavirus. Volgens het bericht stierven de onderzochte slachtoffers niet aan het virus, maar aan de gevolgen van de bacteriële infectie 'diffuse intravasculaire coagulapathie'. Die infectie kan onder meer trombose veroorzaken, waarbij het bloed gaat stollen in de bloedvaten en er klonters ontstaan. Volgens de post is er dan ook geen vaccin nodig, maar zijn "antibiotica, ontstekingsremmers en anticoagulantia" de beste remedie.

BEOORDELING: Het bericht is een hoax die in verschillende landen en verschillende talen rondgaat. In de tekst wordt onterecht beweerd dat een bacteriële infectie aan de basis ligt van de crisis en dat de meeste mensen sterven aan trombose. Bovendien worden bronnen geciteerd die niet kloppen.

FEITEN: Op het eerste gezicht vertoont het bericht heel wat foute zinsconstructies en vreemd taalgebruik. Twee signalen die erop wijzen dat de tekst letterlijk vertaald en gecopy-pastet is. Een vertaling naar het Engels via Google Translate en een nieuwe zoekopdracht levert dan ook interessante informatie op: het bericht is in verschillende talen de voorbije weken veelvuldig gedeeld op sociale media. Volgens een Spaanse factcheck circuleert de post al sinds midden april op Facebook en Whatsapp.

Ook de inhoud van het bericht lijkt niet helemaal te kloppen. Allereerst zouden de artsen ontdekt hebben dat mensen niet sterven aan de gevolgen van een virus, maar aan een bacteriële infectie, genaamd 'diffuse intravasculaire coagulopathie' (of DIC). Die aandoening veroorzaakt bloedklonters in de bloedvaten en wordt ook wel 'trombose' genoemd. Een factcheck van het Britse fullfact.org toonde enkele weken geleden aan dat dat niet klopt. Daarin citeren ze verschillende onderzoeken die het verband aantonen tussen de ernstige gevolgen van Covid-19 en trombose. Kortom, het gaat nog steeds over een virale infectie, en geen bacteriële.

Belgische virologen zien weinig waarheid in het bericht. "We zijn er zeker van dat het om een virus gaat", zegt viroloog Steven Van Gucht. "Trombose is een belangrijke complicatie van Covid-19 die vooral voorkomt bij ernstige gevallen. Maar daarmee is het nog steeds het gevolg van het virus en niet van een bacteriële infectie. Het gaat hier om een reactie van ons lichaam op het virus." Volgens Van Gucht is trombose slechts één van de mogelijke reacties van ons lichaam op Covid-19 en is het mogelijk om zowel een longontsteking als trombose op te lopen. Dat verduidelijkt ook fullfact.org in zijn factcheck.

Vervolgens spreekt het bericht ook van een "misdiagnose"; men beweert dat de huidige diagnose voor patiënten met Covid-19 nooit noodzakelijk was. Daarom worden antibiotica, ontstekingsremmers en anticoagulantia als Aspirine, Paracetamol en Apronax naar voren geschoven als bestrijding tegen de ziekte. "Maar ook dat is complete nonsens", benadrukt Van Gucht. "Als er één manier is om dit virus te stoppen, dan is dat met een vaccin. Af en toe gebeurt het dat mensen secundaire bacteriële infecties opdoen na een besmetting. Dat komt doordat ze in het ziekenhuis worden geventileerd, wat de longen beschadigt en bacteriën de kans geeft om verder te woekeren in het lichaam. Maar zeer vaak is die bacteriële infectie er ook niet."

Ook buitenlandse media hebben de berichten opgemerkt. De Franse krant Le Monde voerde een factcheck uit naar zeer gelijkaardige berichten op sociale media. In de post worden dezelfde claims gemaakt: trombose als grote boosdoener, antibiotica als geneesmiddel. In het artikel vertelt Italiaans journalist Nicola Bruno uit dat de post "een gerucht is dat in verschillende versies rondgaat in Italië op verschillende sociale media." Ook in Brazilië en in Italië werd het bericht al gecontroleerd.

Tenslotte wordt het Italiaanse ministerie van Volksgezondheid aangehaald als bron van dit "sensationele nieuws". Italië zou bovendien ook de protocollen die ze doorgaans toepassen beginnen wijzigen. Maar klopt dat wel? "We hebben nooit zulke rapporten gepubliceerd", benadrukt Nicola Del Duce, woordvoerder van het Italiaanse ministerie van Volksgezondheid aan dpa. Kortom, de bron waarnaar wordt verwezen is fout.

---

Links:

Nederlands bericht op Facebook: https://www.facebook.com/MarcelvdPool/posts/2982828318468974 (gearchiveerd: http://dpaq.de/CRBHn)

Engels bericht op Facebook: https://www.facebook.com/samuel.yap.75/posts/2872193922850345 (gearchiveerd: http://dpaq.de/iVolw)

Frans bericht op Facebook: https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=2632293457028977&id=100007450457565 (gearchiveerd: http://dpaq.de/GJGjr)

Spaanse factcheck Verificado: https://verificado.com.mx/falso-que-el-covid-19-sea-una-trombosis/ (gearchiveerd: http://dpaq.de/j4pRh)

Britse factcheck fullfact: https://fullfact.org/online/thrombosis-covid-19/ (gearchiveerd: http://dpaq.de/HJuZ0)

Italiaanse factcheck: https://www.open.online/2020/04/29/coronavirus-morti-di-polmonite-o-trombosi-colpa-del-virus-oppure-no-ecco-cosa-e-cambiato-in-un-mese/ (gearchiveerd: http://dpaq.de/KL5HP)

Braziliaanse factcheck: https://politica.estadao.com.br/blogs/estadao-verifica/e-falso-que-covid-19-mate-apenas-pessoas-com-doencas-previas-e-possa-ser-tratada-em-casa-com-antibioticos/ (gearchiveerd: http://dpaq.de/IlPcP)

Franse factcheck Le Monde: https://www.lemonde.fr/les-decodeurs/article/2020/05/14/on-s-etait-bien-trompe-sur-le-traitement-du-covid-19-itineraire-d-un-post-facebook-qui-seme-la-confusion_6039690_4355770.html (gearchiveerd: http://dpaq.de/wgoC8)

Studie trombose 1: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7177070/ (gearchiveerd: http://dpaq.de/mxk2e)

Studie trombose 2: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/jth.14818 (gearchiveerd: http://dpaq.de/3cwK1)