Ook koeien met een 'kijkgat' stoten nog steeds methaan uit

Een man draait een dop op een koeienbuik open, en de camera maakt een close-up van dampend gras in een koeienmaag. Ook de kijker moet een sterke maag hebben om twee aan eklaar geplakte video's aan te zien. Volgens sociale mediagebruikers toont het een futuristisch tafereel in Roemenië, namelijk een "eco-koe, een dier dat niet meer via de mond hoeft te eten, omdat alles wat nodig is direct in de maag terechtkomt". Daardoor zou de koe geen CO2 meer uitstoten. Goed voor het milieu dus, maar ook een beetje absurd. Klopt er dus wel wat van de bewering?

Beoordeling

De video's zijn beiden ruim tien jaar oud. De eerste werd opgenomen op een onderzoeksinstituut in Zwitserland. De tweede door het Amerikaanse bedrijf Drench Mate. Met het kijkgat en directe toegang tot de maag van de koe willen wetenschappers de spijsvertering van het dier beter begrijpen. De koe eet verder normaal door de mond, en stoot nog altijd broeikasgassen uit.

Feiten

Aan de hand van een reverse image search is de originele versie van de eerste video te vinden. Die werd ruim tien jaar geleden gepost op het kanaal van de nieuwszender Euronews. Volgens het bijschrift hebben bij Agroscope, een onderzoeksinstituut in Zwitserland, veertien koeien zo'n 'porthole' gekregen. In het Nederlands wordt dit een kijkgat of pensfistel genoemd.

Door zulke kijkgaten hebben onderzoekers direct toegang tot de maag van de koe. Maar waarom willen ze dat? Omdat ze zo meer te weten kunnen komen over het verteringssysteem van het dier om verschillende doelen te bereiken. Zoals het verminderen van gebruik van antibiotica en broeikasgasuitstoot van de koe of om de stoelgang van het dier te verbeteren. Volgens dierenactivisten wil men hiermee ook de melkproductie bevorderen door geoptimaliseerd voedsel toe te dienen.

De koeien krijgen dus gewoon te eten via de mond, waarna het voedsel de normale weg langs de vier magen en darmen gaat, met een koeienvlaai als resultaat. Het enige verschil is dat wetenschappers ondertussen monsters kunnen nemen uit de maag van de koe.

Volgens wetenschappers lijden de dieren niet onder het kijkgat, maar dierenrechtenorganisaties denken daar anders over. Zo werd er onder andere in 2015 in Zwitserland tegen de techniek van Agroscope gedemonstreerd. En in 2019 door de Franse activistengroep L214, nadat ze undercover video's openbaar maakte van de kijkgat-techniek op een onderzoeksboerderij van het Franse concern Avril.

Kijkgat en 'Drench Mate'

De tweede video werd ook ruim tien jaar geleden online gezet, dit keer door het Amerikaanse bedrijf Drench-Mate. Dat ontwikkelde verschillende pompsystemen om de maag van koeien af te zuigen, of juist supplementen toe te dienen.

Een deel van de pompen van Drench-Mate zijn voor oraal gebruik. In de video is de 'Rumen Mate' te zien: een pompsysteem enkel voor koeien met een kijkgat. Met de Rumen Mate kan volgens het bedrijf de maagvloeistof van een gezonde koe afgezogen worden, om vervolgens over te brengen naar een zieke koe.

Koeien scheten nog steeds methaan

Kortom: het gaat in de video's niet om eco-koeien in Roemenië. De kijkgaten zijn er niet, zodat de koeien geen CO2 meer uitstoten, zoals op Facebook beweerd. Ook bij deze koeien ontstaat nog steeds methaan tijdens het verteringsproces in de maag. Via scheten komt de methaan in de atmosfeer terecht.

Overigens is het belangrijk om koolstofdioxide (CO2) en methaan (CH4) niet over één kam te scheren. Beiden zijn broeikasgassen die bijdragen aan de opwarming van de aarde, maar hebben andere eigenschappen. Zo is methaan 34 keer krachtiger dan CO2, oftewel: de aarde warmt extra snel op als er meer methaan in de atmosfeer komt. Koeien - met of zonder kijkgat - stoten vooral methaan uit, geen CO2.

(Stand van zaken: 19.12.2024)