Menselijke activiteit produceert veel meer CO2 dan vulkanen

Welke acties zijn er nu precies nodig om klimaatverandering te mitigeren? Dat blijft een onderwerp van discussie in de samenleving, en zeker online. Vaak is dan het refrein te horen dat de menselijke uitstoot in het niets valt bij de 'natuurlijke' CO2-uitstoot. Zo zouden er momenteel 29 actieve vulkanen zijn die iedere dag 120.000 ton CO2 uitstoten. De vergelijking wordt dan gemaakt dat de uitstoot door landbouw of 'koeienscheten' een verwaarloosbare impact heeft op de klimaatverandering. Maar kan die vergelijking wel worden gemaakt?

Beoordeling

De jaarlijkse menselijke CO2-productie is honderd keer groter dan die van vulkanen. Grote vulkaanuitbarstingen kunnen een tijdelijke impact hebben op het klimaat, terwijl de menselijke impact veel groter en langduriger is.

Feiten

Het Amerikaanse museum en onderzoeksinstituut The Smithsonian volgt wereldwijd de vulkanische activiteit op. Momenteel zijn er 46 vulkanen actief. Dat betekent niet dat er elke dag bij elke vulkaan consistent een uitbarsting is. Bij erupties stoten ze CO2 uit, maar de exacte hoeveelheid is moeilijk te berekenen.

"Enkele van de meest recente inschattingen zijn in de grootorde van enkele honderden megaton per jaar, ongeveer 300 tot 400 Mton", vertelt vulkanoloog Karen Fontijn, professor aan de Université Libre de Bruxelles. "Dat is een combinatie van actieve uitstoot door vulkanen in uitbarsting, maar ook passieve 'diffuse' ontgassing langs de flanken van vele vulkanen. Dat is een perfect normaal fenomeen, en is niet op elke vulkaan goed in kaart gebracht."

Druppel in de emmer

Die uitstoot is een druppel in de emmer in vergelijking met de jaarlijkse menselijke impact. "De uitstoot door menselijke activiteit is in de orde van 40 gigaton," aldus prof. Fontijn.

Vulkanen stoten dus minder dan één procent van de CO2-uitstoot veroorzaakt door mensen uit. Zelfs als de globale inschatting van de uitstoot van vulkanen een onderschatting is, blijft het verschil met de menselijke uitstoot groot. Met andere woorden: de menselijke uitstoot is honderd keeer zo groot als die van alle vulkanen.

Tijdelijke impact

Vulkaanuitbarstingen kunnen een impact hebben op het klimaat, afhankelijk van hun ligging en de grootte van de uitbarsting. Bij zeer grote uitbarstingen van vulkanen in tropische gebieden kan het vulkaanstof tot hoog in de atmosfeer komen en zo het zonlicht tegenhouden, waardoor de temperatuur op aarde daalt.

Maar dat effect is niet blijvend: na een jaar of twee is alles weer normaal. Dat is nog een verschil met de menselijke broeikasuitstoot: die heeft een langdurige impact op het klimaat.

Andere broeikasgassen

De vergelijking met de uitstoot van koeien en agricultuur enerzijds en vulkanen anderzijds gaat ook niet helemaal op. De landbouw is verantwoordelijk voor ongeveer 23% van de menselijke broeikasuitstoot wereldwijd per jaar. Maar die uitstoot is gevarieerd: het gaat dan vooral om methaan (CH4), distikstofmonoxide (N20) en CO2.

(Stand van zaken: 31.07.2024)