Oproepingsbrief voor verkiezingen is wel degelijk geldig

Aanstaande zondag is het weer tijd om met oproepingsbrief en identiteitsbewijs richting het stembureau te trekken. Maar met die oproepingsbrief zou wat schorten: er staat op dat de stemming verplicht is. En dat klopt niet, zeggen sociale mediagebruikers. België kent een opkomstplicht en geen stemplicht, volgens hen. Hoe zit dat nu: kan je zondag thuisblijven of toch best gewoon gaan stemmen?

Beoordeling

De oproepingsbrief is wel degelijk geldig: in de Grondwet staat dat de stemming verplicht is. Veelal wordt dat geïnterpreteerd als een opkomstplicht.

Feiten

In de Grondwet staat wel degelijk in artikel 62: "de stemming is verplicht en geheim". In die zin komt de oproepingsbrief dus overeen met wat er in de Grondwet staat. Maar dat kan op een aantal manieren geïnterpreteerd worden, zo verduidelijkt professor grondwettelijk recht Toon Moonen (UGent) aan Deutsche Presse-Agentur (dpa).

"In de praktijk wordt dat niet letterlijk geïnterpreteerd in de zin dat de burger verplicht zou zijn om een partij of kandidaten aan te duiden: men kan het stembiljet blanco laten. Er wordt dus, inderdaad, geargumenteerd dat er eerder een 'opkomstplicht' is", zegt prof. Moonen. Nog anderen spreken dan weer dat er in feite een 'deelnameplicht' is, "omdat de burger ook een volmacht aan iemand anders kan geven", aldus prof. Moonen.

Geen nieuwigheid

Dat staat ook duidelijk te lezen op de website van het ministerie van Binnenlandse Zaken: meerderjarige Belgen geregistreerd in een Belgische gemeente zijn verplicht om deel te nemen aan de verkiezing. Concreet: men moet het stemhokje binnengaan. Vervolgens kan je op een partij of persoon of blanco stemmen.

De zinsnede 'de stemming is verplicht' op de oproepingsbrief is eveneens geen nieuwigheid. Ook op de oproepingsbrieven voor de verkiezingen van 2019 en 2014 staat het te lezen.

Theoretische discussie

Tenslotte is de discussie over de woordkeuze eerder theoretisch. Een discussie over de woordkeuze betekent niet dat "een burger een rechter bereid zou vinden om de geldigheid van welk aspect dan ook van de verkiezingen daarvan te laten afhangen", zegt prof. Moonen. Met andere woorden: zondag niet naar de stembus trekken met het argument van een ongeldige oproepingsbrief is geen recept voor succes.

(Stand van zaken: 05.06.2024)