Video van 'urine-reclame' blijkt gemanipuleerd beeld te zijn

"Glorie aan urine". Voor een wapperende Oekraïense vlag zou deze leus groot te lezen zijn geweest op een reclamebord in New York vorige week. Zelensky en vele andere wereldleiders waren toen in de stad voor een vergadering van de VN. De video waarin de straathoek met het reclamebord te zien is, zou van Fox News zijn. Op sociale media gaat ook nog het verhaal rond dat de eigenaar van het reclamebord verklaarde dat een "intelligent systeem" voor de fout zorgde: dit vergeleek de gele kleur van de vlag met het woord Oekraïne en veranderde het automatisch in urine. Klinkt een beetje vreemd? Tijd om te kijken of de video überhaupt wel echt is.

Beoordeling

De video is gemanipuleerd. Ze is niet door Fox News gemaakt of uitgezonden. De beelden van de straathoek zijn niet recent en de reclame is waarschijnlijk later aan bestaand beeldmateriaal toegevoegd. Van het verhaal over het intelligente systeem dat de fout veroorzaakte, blijkt ook niets te kloppen.

Feiten

Rechtsboven in de video is het embleem van "Fox News Digital" te zien. Op de website van de Amerikaanse nieuwszenders is echter geen bericht of video over dit voorval te vinden.

Deutsche Presse-Agentur (dpa) contacteerde de zender en woordvoerder Connor Smith liet duidelijk weten: "Fox News Digital heeft deze video niet gepubliceerd". Het logo is dus met zekerheid onrechtmatig aan de video toegevoegd.

Journalist maakt actuele beelden

Dan blijft nog de vraag: was dit reclamebord werkelijk te zien? De straathoek bestaat in ieder geval echt en is op Google Street View terug te vinden. Ze ligt op de kruising tussen 42nd Street en 8th Avenue.

Nadat de video op 21 september 2023 viraal ging op X, nam de Amerikaanse journalist Ben Collins op dezelfde dag opnames van de straathoek. Volgens Collins was nergens de dergelijke boodschap te zien. En nog opmerkelijker: veel details uit de virale video komen niet overeen met de beelden die Collins op 21 september maakte.

Zo is in Collins beeldmateriaal links op de hoek een McDonalds te zien; die ontbreekt in de virale video. Ook de bouwsteigers, die op straatniveau om de hele hoek van het reclamebord stonden, zijn in de video van Collins verdwenen. De virale video is dus met zekerheid niet recent, en niet in de week van de VN-vergadering gemaakt.

Aanwijzingen voor datering

Aan de hand van aanwijzingen in de video is deze ongeveer te dateren. Zo is nog kort na de Oekraïense vlag een reclame van de netwerkprovider Verizon te zien (0:06). "Introducing Welcome Unlimited" is er te lezen. Het bedrijf begon deze campagne op 12 juli 2022. De video kan dus niet ouder zijn dan dat.

Jonger dan december 2022 kan het ook niet zijn: bewijs daarvoor leveren YouTubevideo's van mensen die door de straten van New York lopen. In deze video van december 2022 is te zien hoe op de hoek waar tegenwoordig de McDonalds zit - zoals Ben Collins liet zien -, een groene schutting voor verbouwing staat. Op een video uit januari 2023 is te zien dat de gevel beschilderd is in de opvallende gele kleuren van de fastfoodketen.

Het beeldmateriaal van de urine-reclame moet dus gemaakt zijn tussen juli en december 2022. In deze periode zijn echter geen sociale mediaberichten over het voorval te vinden. Er zijn ook geen video's vanuit een ander perspectief. Gezien de aandacht die de video momenteel op sociale media krijgt, is dat merkwaardig. Het beeld is hoogstwaarschijnlijk dus gemanipuleerd: de urine-reclame moet later aan bestaand beeldmateriaal toegevoegd zijn.

Geen excuses van bedrijf achter de reclameborden

Dan blijft nog het verhaal van het bedrijf van het reclamebord en het zogenaamd "intelligente systeem" over. Op sociale media worden samen met de video ook excuses van de Clear Channel Outdoor Company gedeeld. Het bedrijf bestaat echt, maar noch op de website, noch op diens Instagram zijn deze zogenaamde excuses terug te vinden. Het lijkt er dus op dat derden de excuses in elkaar hebben gedraaid.

Het Amerikaanse persbureau AP kwam er daarnaast achter dat de reclamemuur helemaal niet door dit bedrijf beheerd wordt, maar door de firma Big Outdoor. Een medewerker van Big Outdoor liet AP weten dat op de wand nog nooit een Oekraïne-reclame uitgezonden werd. Het hele verhaal over de typfout door een computersysteem is dus verzonnen.

Terugkerende desinformatie

De video past dus niet goed in de mal van de feiten die op tafel liggen. Alles wijst erop dat het in elkaar is geknutseld.

Waar de video wel goed in past, is een reeks filmpjes van neppe berichten op reclameschermen of spandoeken, met als onderwerp Oekraïne. Dpa schreef al factchecks over dit soort nep beeldmateriaal in Tokio, New York en Berlijn.

(Stand van zaken: 26.09.2023)