Wet stopt verkoop landbouwgrond aan buitenlandse bedrijven

Oekraïne wordt wel vaker de 'broodmand van Europa' genoemd en hun landbouwgronden zijn dan ook van grote waarde. Toch zou president Zelensky nu zeventien miljoen hectare van die grond verkocht hebben aan multinationals als Monsanto, Cargill en Dupont. Althans, dat nieuws wordt gedeeld op sociale media.

Beoordeling

Er is geen enkel bewijs dat zo'n grote hoeveelheid landbouwgrond werd verkocht. Bovendien is er een Oekraïense wet die de verkoop van landbouwgrond aan buitenlanders verhindert. De grootste landbouwgrondeigenaars in Oekraïne zijn Oekraïense bedrijven.

Feiten

Als bron voor de bewering wordt een artikel van de Australian National Review aangehaald. De kop lijkt de claim inderdaad te bevestigen, maar wie wat beter kijkt ziet dat er heel wat schort. Zo bevat het artikel onderaan een correctie: ze schrijven over 1,7 miljoen, niet zeventien miljoen hectare.

Ten tweede geven ze, via nog een andere link, als bron de Amerikaanse denktank Oakland Institute. Zij spreken op hun beurt evenmin over de verkoop van zo'n groot stuk land. Wel schreven ze in 2021 over een wetswijziging die de verkoop van landbouwgrond mogelijk maakte.

Die wet maakte de privé-verkoop van landbouwgrond mogelijk vanaf 1 juli 2021. Dat was voordien twintig jaar lang onmogelijk. Er zijn wel nog steeds beperkingen, laat de woordvoerder van de Oekraïense Agribusiness Club Liudmyla Litvinchuk aan de Deutsche Presse-Agentur (dpa) weten. 'Tot eind 2023 kan een verkoop enkel plaatsvinden tussen twee Oekraïense burgers met een maximum van 100 hectare per persoon. Vanaf 2024 kunnen ook Oekraïense rechtspersonen dit doen, maar enkel als hun aandeelhouders Oekraïense burgers zijn en met een maximum van 10.000 hectare.'

Kortom, er is geen enkele indicatie dat het nieuws van verkoop van landbouwgrond aan buitenlandse multinationals zou kloppen. Daarnaast is er ook een wet die zo'n verkoop verhindert.

Vooral Oekraïeners bezitten landbouwgrond

Zeventien miljoen hectare is ongeveer 28% van de totale landmassa (een ruime 60 miljoen hectare) van Oekraïne, waarvan ongeveer 42 miljoen hectare actieve landbouwgrond is. De grootste eigenaren van deze gronden zijn vooral Oekraïense bedrijven zoals Kernel, MHP en Ukrlandfarming. De 117 grootste landbouwholdings cultiveren 16% van alle landbouwgrond, aldus een Oekraïense studie uit 2021. Van die 117 zijn meer dan tien in buitenlandse handen, goed voor drie tot vier miljoen hectare landbouwgrond. Dat is niet niets, maar relatief weinig in verhouding tot de totale hoeveelheid.

Cargill is actief in Oekraïne en bezit 5% van de aandelen in UkrLandFarming, die wel één van de grootgrondbezitters is. DuPont is tevens actief in Oekraïne. Monsanto werd in 2018 overgenomen door het Duitse Bayer en bestaat dus niet meer. Bayer heeft bedrijven gevestigd Oekraïne. De bedrijven hebben dus wel belangen in Oekraïne en kunnen in theorie via aandelen of landpachten ook wel controle hebben over gronden. Maar er is zeker geen sprake dat bijna een derde van alle landbouwgrond in hun handen zou zijn.

(Stand van zaken: 22/08/2022)