CNN ging in 2014 in de fout, maar niet met Ulaanbataar

Weet de Amerikaanse zender CNN, en bij uitbreiding de hele VS, zo weinig over Oekraïne en de voormalige Sovjet-Unie dat ze de hoofdstad van Oekraïne (Kiev) verwart met die van Mongolië (Ulaanbataar)? Dat zou blijken uit een recente screenshot van een CNN-uitzending die gedeeld wordt op sociale media. Wat zegt dit dan over de waarachtigheid van de Oekraïneberichtgeving van CNN? 
Maar klopt dit verhaal wel? 

Beoordeling

De screenshot is bewerkt. Hoewel CNN in de fout ging door de stad Solyansk op de Krim te situeren, heeft de zender nooit Ulaanbataar in Oekraïne gesitueerd. Het vervalste beeld dateert van 2014 en is dus niet recent. 

Feiten

Op het moment van schrijven wordt in de media veel aandacht besteed aan de oplopende spanning in Oekraïne, tussen de NAVO en Rusland. Dat is op de Amerikaanse nieuwszender CNN niet anders. Maar de zender zou tijdens haar berichtgeving over het Oekraïneconflict stevig de mist zijn ingegaan. 

Zowel op Facebook als op Twitter wordt veelvuldig een screenshot gedeeld van een kaart van Oekraïne met CNN-banner. Waar Kiev zou moeten zijn, staat "Ulan-Bator". Dit is echter de hoofdstad van Mongolië en ligt zo'n 5300 kilometer oostelijker.

Uitzending uit 2014

Een Belgische sociale media-gebruiker deelt het beeld zelfs op Facebook en Twitter met de commentaar dat het "vandaag" (26.01.2022) werd uitgezonden. Dat dit niet kan kloppen, blijkt uit het feit dat de vroegste versies die op Twitter terug te vinden zijn, allemaal dateren van 10 augustus 2014.

In de banner wordt beschreven dat Oekraïne de steden Slovyansk en Kramatorsk heeft heroverd op separatisten. Dit nieuws dateert van juli 2014; de uitzending waar het screenshot uitkomt dus ook. Het lijkt echter onwaarschijnlijk dat de kaart op die manier in de uitzending zat.

Een eerste aanwijzing dat het hier om een vervalsing gaat, is dat in artikels van CNN de hoofdstad van Mongolië als "Ulaanbataar" of "Ulan Bator" wordt geschreven, maar nooit "Ulan-Bator"(met streepje), zoals in de screenshot. In een ander segment over Oekraïne duidt CNN de locatie van de hoofdstad, Kiev, op een andere wijze aan dan de andere steden. Dit is niet het geval in de screenshot.

Russia Today

Volgens de Georgische factcheckers van Mythdetector ligt de origine van de vervalste screenshot bij een artikel van Russia Today van 6 juli 2014. Hier vinden we de video van de originele uitzending terug en de screenshot die Russia Today gebruikt om de draak te steken met een geografische fout van CNN.

Alleen, het gaat hier niet om Ulaanbataar. De screenshot bevat namelijk nog een andere fout: Slovyansk lijkt op de kaart op de Krim te liggen. Maar in realiteit ligt de stad veel noordelijker. Deze fout lijkt daadwerkelijk in de uitzending van CNN geslopen. CNN duidde waarschijnlijk het dorp Slov'yans'ke op de Krim aan.

Maar op de screenshot die het artikel van Russia Today gebruikt, is noch "Ulan-Bator", noch Kiev aangeduid. De eerste versie van de screenshot met de toevoeging van "Ulan-Bator" lijkt te vinden in een reactie op 10 juli 2014 op dit artikel.

Het klopt dus dat CNN in 2014 in de fout ging door de stad Slovyansk een kleine 500 kilometer te zuidwestelijk aan te duiden in een gehucht met een gelijkaardige naam. Maar ze verplaatsten Ulaanbataar geen 5300 kilometer naar het Westen, op de plek waar Kiev zou moeten liggen.

Waarom aan een kaart die een echt gemaakte fout bevat nog een vervalste schromelijke fout toegevoegd werd, is niet meteen duidelijk. De fout met Ulaanbataar springt natuurlijk harder in het oog dan een fout met Slovyansk, ook bij mensen die niet met Oekraïne vertrouwd zijn. 

(Stand van zaken: 27.01.2022)