Portugese artsen van Ministerie van Justitie identificeerden maar klein deel van totaal aantal coronadoden

Een rechtbank in Lissabon zou na een burgerpetitie bekend hebben gemaakt dat slechts 0,9% van de coronadoden ook effectief bezweken is aan COVID-19. Tussen januari 2020 en april 2021 zouden er maar 152 Portugezen écht overleden zijn aan de ziekte en geen 17.000, het officiële cijfer. Dat claimen verschillende mensen op Facebook en Instagram (hier en hier gearchiveerd). Ook Nederlandse website Nine for News nam het bericht over. Als bron wordt er verwezen naar een Portugese blog (hier gearchiveerd).

Beoordeling:

Het vonnis bestaat wel degelijk, maar de conclusies die er uit worden getrokken zijn fout en misleidend. In de periode van januari 2020 tot april 2021 waren er 152 sterfgevallen waarbij de overlijdensakte rechtstreeks werd afgegeven door artsen van het Ministerie van Justitie. Maar dat wil niet zeggen dat de enige corona-overlijdens in die periode waren, verre van.

Feiten:

Het vonnis is echt en werd op 19 mei 2021 geveld door een administratieve rechter in Lissabon, naar aanleiding van een aanvraag voor informatie van een groep burgers bij het Directoraat-Generaal van Volksgezondheid (DGS). Dat is vergelijkbaar met de regeling rond openbaarheid van bestuur in België en Nederland.

De relevante passages bevinden zich op pagina 7, 8 en 13 van het vonnis. Daar staat te lezen dat er in de periode van januari 2020 tot april 2021 152 overlijdensaktes met COVID-19 als doodsoorzaak werden vastgesteld door artsen van het Ministerie van Justitie, meer bepaald van het INMLCF. Dat is het Nationaal Instituut voor Gerechtelijke Geneeskunde en Forensisch Onderzoek.

En het is net daar dat de foute conclusies worden getrokken. Zij zijn namelijk niet de enige artsen die een corona-overlijden mogen registreren. Dat bevestigde het Directoraat-Generaal van Volksgezondheid (DGS), een orgaan van het Ministerie van Volksgezondheid, aan de Portugese factcheckers van Observador. "De overgrote meerderheid van overlijdensaktes die worden uitgegeven en verwerkt door het DGS zijn afkomstig van artsen verbonden aan het Ministerie van Volksgezondheid," klinkt het.

De artsen van het INMCLF vormen het "kleinste aantal" van alle dokters die sinds het begin van de pandemie de corona-overlijdens authenticeren. Zij worden vaak enkel opgeroepen als er een verdacht overlijden is. En inderdaad: bij 4 van die 152 gevallen vond er een autopsie plaats.

Ook Poligrafo, een andere Portugese factcheckorganisatie, kwam tot dezelfde conclusie. Volgens de Portugese wet mag elke arts die een vergunning heeft van de Portugese Artsenvereniging een overlijden vaststellen en een overlijdensakte opmaken, waaronder ook, maar niet gelimiteerd tot artsen van het INMLCF.

In totaal vielen er sinds het begin van de pandemie tot 18 april 2021 16.945 overlijdens door COVID-19. Daar is 152 inderdaad maar een fractie van, maar het is fout en misleidend om op basis van het vonnis in kwestie te concluderen dat die 152 de enige échte corona-overlijdens zijn.