Water is weliswaar regenereerbaar, maar ook schaars

Zoet water is, in tegenstelling tot wat men op school leert, een onuitputtelijke bron. Dat beweert de groep Wakker België op Facebook. Zoet water zou diep in de aarde - die voor zeventig procent uit water bestaat - worden gegenereerd door het samensmelten van waterstof en zuurstof, om vervolgens via meren en oceanen weer naar boven te komen. (post gearchiveerd)

Beoordeling

De claim is fout. Hoewel er geen water verloren gaat, of echt bij komt, bestaat waterschaarste wel degelijk. Volgens de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (VN) is de hoeveelheid zoet water per persoon de laatste twee decennia met meer dan twintig procent afgenomen, en die trend zet nog verder door, aangewakkerd door een stijgende wereldbevolking en klimaatverandering. Er bestaat een "primary water theory", maar daar is geen wetenschappelijke consensus over.

Feiten

De oppervlakte van de aarde bestaat inderdaad voor zo’n 71 procent uit water, maar slechts 3,5 procent hiervan is zoet water. Dat is veelal opgesloten in bevroren vorm, namelijk in gletsjers. Een kleiner gedeelte daarvan, zo’n 0,7 procent, bestaat uit rivieren en meren, volgens cijfers van het Amerikaanse United States Geological Survey.

Er bestaat een "primary water theory", die stelt dat er 'nieuw' water diep in de aarde wordt aangemaakt, dat nog niet eerder verscheen aan het aardoppervlak of circuleerde in de atmosfeer. Het gaat hier wel degelijk om een theorie: er is geen wetenschappelijke consensus over. Marjolein Vanoppen, waterwetenschapper verbonden aan de UGent, vindt het plausibel dat er water kan onstaan diep in de aarde. "Bijvoorbeeld door vulkanische activiteit. Maar hoeveel dat is en of dat gemakkelijk en veilig te ontginnen valt is nog maar de vraag. Ik betwijfel of het een groot verschil kan maken."

Water is op zich wel regenereerbaar: er komt geen water bij en er gaat niets weg. "We gebruiken water, maar verbruiken het niet. Het komt terug in de hydrologische cyclus terecht", legt Vanoppen uit. "We controleren alleen niet waar en wanneer het bij ons terechtkomt." Waterschaarste is dus wel degelijk een probleem.

Met name regio’s als Noord-Afrika en West-Azië evenals ontwikkelingslanden elders kampen op dit moment met grote watertekorten door een sterke bevolkingsgroei en een stijgende vraag naar water. Ook leiden stedelijke ontwikkeling, betere levensstandaarden en industrie tot schaarste. Daarnaast zorgen klimaatverandering, ontbossing, waterverspilling en -vervuiling net zo goed voor een dalende waterbeschikbaarheid, schrijven de VN in een rapport uit 2020.

Op dit moment leven 3,2 miljard mensen in landbouwgebieden met watertekorten. Van hen leven 1,2 miljard mensen – een zesde van de wereldbevolking – in gebieden met een ernstig tekort. Tegen 2050 is de verwachting dat het aantal mensen dat lijdt onder
watertekort oploopt tot zes miljard, volgens een artikel gepubliceerd in wetenschappelijk tijdschrift Nature.

Er is lokaal ook al sprake van een zoetwatertekort als er lange tijd geen regen valt. De overheid kan dan ingrijpen, door bijvoorbeeld het beschikbare water te verdelen over partijen die het nodig hebben, en inwoners op te roepen om in extreem warme zomers niet al te vaak de tuin te sproeien en niet-essentieel waterverbruik, zoals het bijvullen van zwembaden en fonteinen, te verbieden. Dit gebeurde in de zomer van 2020 bijvoorbeeld in Vlaanderen.