Israëlische internetpost slaat de plank mis met berekening effectiviteit Pfizervaccin

Uit Frans universitair onderzoek zou moeten blijken dat het Pfizervaccin in Israël voor meer doden zorgt dan het SARS-CoV-2-virus dat het zou moeten bestrijden. Dat beweren meerdere Facebookgebruikers in België en Nederland (hier en hier gearchiveerd). Voor jongeren zou het Pfizervaccin een 260 keer hogere sterfte veroorzaken dan COVID-19 zelf, voor ouderen zou het sterftecijfer 40 keer hoger liggen.

BEOORDELING: Het bericht is op meerdere vlakken fout. Het houdt geen rekening met het feit dat bij het Pfizervaccin volledige bescherming pas intreedt na de tweede injectie. Verder worden verkeerde datasets gebruikt om percentages te berekenen. Het gaat ook niet om 'Frans universitair onderzoek', maar om een post op een Israëlisch internetforum.

FEITEN:

Het bericht is terug te leiden naar een post van 15 februari 2021 op een Israëlisch internetforum. Haim Yativ, die een ingenieur zou zijn, publiceerde de originele post, en vermeldt dat hij hulp kreeg van Hervé Seligmann. Die laatste is een microbioloog die volgens een paper van september 2020 verbonden is aan een laboratorium van de Université Grenoble Alpes. Hoe dan ook: het kan geen Frans universitair onderzoek genoemd worden.

Het Israëlisch Ministerie van Volkgsgezondheid publiceerde ook een persbericht als reactie op de internetpost, die zowat de hele wereld rondging. Het ministerie benadrukt daarin dat het vaccin veilig en doeltreffend is. Ook Israëlische factcheckers bij Midaat bogen zich over de kwestie.

In de originele post staat dat het Pfizervaccin in Israël voor 40 keer zoveel sterfgevallen zorgt bij ouderen dan COVID-19 zelf. Voor jongeren zou dat oplopen naar 260 keer zoveel sterfgevallen. Maar daar klopt niets van. Het tegenovergestelde is waar.

Er worden meerdere foute aannames gemaakt. De claim rust voor een groot deel op een tabel van het Israëlisch Ministerie van Gezondheid, dat origineel gepubliceerd werd door de nieuwswebsite Ynet. Een Engelstalige versie is te zien in de factcheck van wetenschapssite Health Feedback.

Pfizervaccin zorgt niet voor directe bescherming tegen COVID-19
Dat is de eerste grote fout. Pas enige tijd na de tweede inenting biedt het Pfizervaccin volledige bescherming. Die wordt in de bijsluiter geschat op 95% effectiviteit, hetgeen ook wordt bevestigd door de Israëlische cijfers.

De tabel, die dateert van begin februari, toont vooral mensen die recent een eerste injectie kregen en dus nog niet optimaal beschermd waren toen ze besmet werden.

Op het Israëlisch coronadashboard is te zien hoe er een duidelijke neerwaartse trend is in het aantal ziekenhuisopnames, sterftegevallen en positieve PCR-tests. Israël is wereldwijd koploper op het gebied van vaccinaties: bijna de helft van de bevolking is ondertussen volledig ingeënt met het Pfizervaccin.

Berekeningsmethode gebruikt ongeschikte data
Verder gebruiken de auteurs cijfers van VAERS om te berekenen hoeveel dodelijker het vaccin zogezegd is. Dat is de tweede grote fout. VAERS is een Amerikaans rapporteringsplatform waarop mensen 'ongewenste voorvallen' kunnen aangeven die mogelijk gelinkt kunnen zijn aan vaccins.

Een belangrijke kanttekening hier is dat mensen die een mogelijke bijwerking melden geen oorzakelijk verband moeten aantonen. De gebruikte dataset is ook onvolledig, want niet alle mogelijke bijwerkingen worden geregistreerd. Daardoor is het niet geschikt om zulke berekeningen mee te maken.

---

Links:

Facebookpost (BE): https://www.facebook.com/lara.faes.1/posts/4016512085082659 (gearchiveerd: http://dpaq.de/se3wt)

Facebookpost (NL): https://www.facebook.com/RelevantToday7/posts/3740437236075871 (gearchiveerd: http://dpaq.de/bioKh)

Originele post op Israëlisch internetforum: http://dpaq.de/u7EHY5

Wereldwijd overzicht coronavaccinaties: https://ourworldindata.org/covid-vaccinations

Coronadashboard Israël: https://datadashboard.health.gov.il/COVID-19/general

Persbericht Israëlish Ministerie van Volkgsgezondheid: https://www.gov.il/he/departments/news/fake-efficacy (gearchiveerd: http://dpaq.de/eXGPl)

Factcheck Midaat: https://www.midaat.org.il/articles/diseases/covid19/vaccine-true-data/ (gearchiveerd: http://dpaq.de/VPHLs)

Artikel Ynet met tabel: https://www.ynet.co.il/news/article/rJ9Bs0zW00 (gearchiveerd: http://dpaq.de/uzNHQ)

Productinformatie Pfizervaccin: https://www.ema.europa.eu/en/documents/product-information/comirnaty-epar-product-information_nl.pdf (gearchiveerd: http://dpaq.de/DZFiT)

Factcheck Health Feedback: https://healthfeedback.org/claimreview/data-from-israel-showed-that-the-pfizer-biontech-vaccine-reduces-the-likelihood-of-dying-from-covid-19-analysis-in-a-forum-post-claiming-the-opposite-is-flawed/ (gearchiveerd: http://dpaq.de/uy4Sx)

---

Contact met het dpa-feitencheckteam: factcheck-belgium@dpa.com