Gerucht dat ziekenhuizen premies krijgen voor coronadoden is broodjeaapverhaal

Belgische ziekenhuizen zouden een premie krijgen voor elke overledene van ouder dan 70 jaar die ze aangeven als coronadode. Het is een gerucht dat al enkele maanden geregeld terugkeert, zoals nu opnieuw op Facebook (gearchiveerd). "We worden belogen en bedrogen, langs alle kanten tegelijk", voegt de Facebookgebruiker nog toe aan een screenshot van een tweet waarin de bewering staat.

BEOORDELING: De bewering is onwaar. Ziekenhuizen krijgen geen extra premies voor coronadoden. Er zijn federale subsidies die deels berekend worden op het aantal geregistreerde COVID-19-patiënten in een ziekenhuis, maar het gaat daar niet om overledenen. Daarnaast is sjoemelen met die cijfers zeer moeilijk.

FEITEN:

Aanleiding voor de post is een screenshot van deze tweet van auteur Guillaume Van der Stighelen. Daarin beweert hij dat een arts hem vertelde dat een ziekenhuis een premie krijgt per overledene ouder dan 70 die ze aangeven als een coronadode.

Hij volgde die oorspronkelijke uitspraak later op met een nuancerende tweet: "de zaak heeft alle kenmerken van een urban legend". Maar het kwaad was al geschied: de originele tweet, zonder nuance, wordt gedeeld op Facebook.

Zoals hij ook al zei in zijn opvolgtweet: het gerucht dat ziekenhuizen geld ontvangen voor overlijdens waar de stempel COVID-19 opstaat begint stilaan de proporties van een broodjeaapverhaal aan te nemen. In augustus 2020 schreef dpa ook al een (Franstalige) factcheck over hetzelfde gerucht, net zoals meerdere andere factcheckers.

Door de ingewikkelde Belgische staatsstructuur zijn twee overheidsinstanties verantwoordelijk voor de financiering van de Vlaamse ziekenhuizen: het Vlaamse en het federale niveau.

Vlaanderen geeft de ziekenhuizen coronacompensatie voor zowel roerende als onroerende infrastructuur; denk het gebouw en medische apparatuur. Die eenmalige forfaitaire compensatie wordt toegekend per ziekenhuisbed. Ziekenhuizen hebben er op Vlaams niveau alvast geen baat bij om zo veel mogelijk coronadoden te registreren.

Naar aanleiding van de coronacrisis maakte de federale overheid 2 miljard euro beschikbaar voor de ziekenhuizen. Dat forfaitaire bedrag wordt berekend op basis van twee criteria. Enerzijds is er het budget van het ziekenhuis in 2019. Dat is om rekening te houden met de dalende inkomsten van de ziekenhuizen doordat geplande zorg soms uitgesteld moest worden. Weeral, het aantal coronapatiënten of doden is hier niet van tel.

Anderzijds zijn er ook specifieke 'coronakosten', zoals personeels- en materiaalkosten en de zorg voor COVID-19-patiënten (art. 3). Belangrijk hier is dat niet het aantal coronadoden, maar het aantal gehospitaliseerde coronapatiënten een rol spelen bij het bepalen van dit bedrag. Een ziekenhuis heeft dus geen financiële baat bij het registreren van zoveel mogelijk coronadoden. 

Daarnaast kan een ziekenhuis hoe dan ook niet zomaar iemand registreren als coronapatiënt. Daar is een positieve PCR-test en/of een CT-scan met karakteristieke letsels aan de longen voor nodig. Dat is een officiële regel, zoals de persdienst van het UZ Leuven laat weten. "Bij ons worden alle patiënten getest voor een operatie, opname of technische procedure", vertelt een woordvoerster. "Ook de patiënten in daghospitaal worden getest, wat niet overal het geval is."

Sjoemelen met de cijfers is dus niet voor de hand liggend. De geregistreerde COVID-19-patiënten zijn diegene die in het ziekenhuis opgenomen worden met een positieve PCR-test, en die zullen ook meestal de ziekte hebben. "Wie komt voor een kleine ingreep, consultatie of daghospitalisatie en positief test, zal niet geregistreerd worden als coronapatiënt", verduidelijkt de woordvoerster. 

In het AZ Jan Portaels ziekenhuis in Vilvoorde horen we hetzelfde verhaal. Hun testbeleid is licht anders dan in Leuven, zo vertelt woordvoerster Helena Polfliet. "Bij routinezorg en niet coronagerelateerde ambulante zorg testen we niet routineus", zegt ze. "Enkel bij opgenomen patiënten of bij invasieve onderzoeken, zoals een colonoscopie, testen we sowieso op voorhand." Het is duidelijk: frauderen met de cijfers is moeilijk.

Kortom, het aantal overledenen heeft geen effect op de subsidies dat een ziekenhuis ontvangt ter ondersteuning tijdens de coronapandemie. Enkel de geregistreerde coronapatiënten spelen een rol, en die cijfers zijn zeer moeilijk te vervalsen. Er lijkt dan totaal geen grond van waarheid te zijn in het gerucht dat ziekenhuizen geld opstrijken door zoveel mogelijk overledenen te registreren als coronadode.

---

Links:

Facebookpost: https://www.facebook.com/dirk.theuns/posts/10222116921605740 (gearchiveerd: http://dpaq.de/IV6xl)

Originele tweet: https://twitter.com/GuillaumeVdS/status/1348183809502687232 (gearchiveerd: http://dpaq.de/x79mP) en opvolgtweet met nuance: https://twitter.com/GuillaumeVdS/status/1348705478256287751 (gearchiveerd: http://dpaq.de/fFFFy)

Franstalige dpa-factcheck over de zogezegde coronapremies: https://dpa-factchecking.com/belgium/200827-99-328810/

Vlaamse forfataire corona-compensatie: https://www.departementwvg.be/wat-wie-en-hoeveel (gearchiveerd: http://dpaq.de/jhJVg)

Federale coronacompensatie: http://www.ejustice.just.fgov.be/eli/besluit/2020/10/30/2020031562/justel (gearchiveerd: http://dpaq.de/SXyYX)

---

Contact met het dpa-feitencheckteam: factcheck-belgium@dpa.com