Er stierven meer dan 6% van de Amerikaanse coronadoden aan COVID-19

De CDC (Centers for Disease Control and Prevention) zou in alle stilte de Amerikaanse coronacijfers aangepast hebben, zo zegt een facebookpost. Slechts 6% van de overledenen zouden echt aan COVID-19 gestorven zijn. De overige 94% zou andere ernstige ziektes gehad hebben en is daaraan overleden, waarvan het merendeel ook nog heel oud was. Het bericht circuleert al enkele dagen op sociale media. Verder beweert de post dat als we dit toepassen op de 10.000 Belgische coronadoden, slechts 600 mensen effectief aan COVID-19 overleden zouden zijn. Het schat de geleden economische schade op 10 miljard euro, en zo zou elk extra gered mensenleven gemiddeld 63 miljoen euro gekost hebben.

BEOORDELING: De beweringen zijn fout. De data van de CDC toont dat bij 6% van de Amerikaanse coronadoden COVID-19 als enige doodsoorzaak werd opgegeven. De overige 94% hadden een of meerdere bestaande aandoeningen naast COVID-19 op het moment van overlijden. 

FEITEN: Het CDC rapporteert dat op 2 september 2020 184.083 Amerikanen overleden zijn door COVID-19. Het bericht dat slechts 6% daarvan echt aan COVID-19 overleden zouden zijn is terug te leiden naar een update van het National Center for Health Statistics (NCHS), dat deel uitmaakt van het CDC.

Op 26 augustus schreef NCHS onder de sectie "comorbiditeiten" dat voor 6% van de overledenen COVID-19 de enige doodsoorzaak was. In de andere gevallen waren er gemiddeld 2,6 andere aandoeningen naast COVID-19. De CDC schrijft ook uitdrukkelijk dat in alle gevallen COVID-19 op de overlijdensakte stond: "conditions contributing to deaths involving COVID-19."

Comorbiditeiten worden door het CDC gedefinieerd als het fenomeen waarbij meer dan een aandoening of ziekte aanwezig is in dezelfde persoon op hetzelfde moment. Vaak gaat het daarbij om chronische aandoeningen zoals diabetes, alzheimer, overgewicht of een hartziekte. Hoewel die op zich niet noodzakelijk dodelijk zijn, kunnen ze wel bijdragen aan de ernst van andere ziekten. De interpretatie dat de overige 94% van overlijdens niet aan COVID-19 te wijten zijn omdat er comorbiditeiten zijn is dus fout.

Dat verduidelijkt dokter Anthony Fauci, viroloog en medisch adviseur van Amerikaans president Trump, ook in een interview met de tv-zender Abc News (1:04-1:50): "Iemand die bijvoorbeeld diabetes heeft en sterft met COVID-19 is wel degelijk overleden door COVID-19. Daar mag geen verwarring over zijn." Die 94% zijn dus ook wel degelijk aan COVID-19 gestorven. Ook Amerikaanse factcheckers schreven hierover, waaronder Politifact en Lead Stories.

De post past dezelfde 6-94 verhouding ook toe op de Belgische sterftecijfers. Er zijn begin september ongeveer 10.000 mensen overleden ten gevolge van COVID-19. Van de gehospitaliseerde patiënten heeft 73% minstens één comorbiditeit. Maar opnieuw gaat deze redenering niet op: elke patiënt stierf met COVID-19, ondanks comorbiditeiten, zoals hierboven verduidelijkt werd. 

Het is dan evenmin nuttig om de gemiddelde kost per extra gered leven te berekenen. De effectief geleden economische schade in België als gevolg van de coronapandemie is sowieso nog onduidelijk. Volgens de laatste prognose van de Nationale Bank in juni zou de economie dit jaar met 9% krimpen, wat neerkomt op bijna 50 miljard euro verloren welvaart. 

---
Links:

Facebookpost: https://www.facebook.com/sandra.i.panis/posts/10216199020878211 (gearchiveerd: http://dpaq.de/0hvDe)

CDC COVID-19 datatracker: https://covid.cdc.gov/covid-data-tracker/#cases

Wekelijkse update van NCHS (26/8/2020): https://www.cdc.gov/nchs/nvss/vsrr/covid_weekly/index.htm#Comorbidities (gearchiveerd: http://dpaq.de/DvBD5)

CDC over comorbiditeiten: https://www.cdc.gov/arthritis/data_statistics/comorbidities.htm (gearchiveerd: http://dpaq.de/k4rOG)

Informatie over dataset: https://data.cdc.gov/NCHS/Conditions-contributing-to-deaths-involving-corona/hk9y-quqm (gearchiveerd: http://dpaq.de/fTGjb)

Interview met Fauci (1:30-150): https://abcnews.go.com/GMA/News/video/dr-fauci-weighs-6m-us-coronavirus-cases-deaths-72744993

Over Anthony Fauci: https://www.niaid.nih.gov/about/director (gearchiveerd: http://dpaq.de/0meHK)

Factcheck Politifact: https://www.politifact.com/factchecks/2020/aug/31/facebook-posts/no-cdc-did-not-quietly-adjust-us-coronavirus-death/

Factcheck Lead Stories: https://leadstories.com/hoax-alert/2020/08/fact-check-the-cdc-did-not-admit-that-only-six-percent-of-deaths-in-covid-toll-were-from-covid-19.html

Persbericht NBB met prognose economische schade: https://www.nbb.be/nl/artikels/de-belgische-economie-zal-zich-slechts-moeizaam-herstellen-van-de-coronacrisis-en-het (gearchiveerd: http://dpaq.de/fo01j)

Coronadashboard Sciensano: https://epistat.wiv-isp.be/covid/covid-19.html

Sciensano rapport over gehospitaliseerde COVID-19-patiënten: https://covid-19.sciensano.be/sites/default/files/Covid19/COVID-19_THEMATIC%20REPORT_COVID-19%20HOSPITALISED%20PATIENTS_NL.pdf (gearchiveerd: http://dpaq.de/XTOC1)

---

Contact: Contact met het dpa-feitencheckteam: factcheck-belgium@dpa.com