Neen, de Vlaming is niet de grootste netto-betaler van de Europese Unie

In de Europese Commissie werd op 27 mei een eerste voorstel gedaan rond een Europees herstelfonds. Met dat herstelfonds wil commissievoorzitter Ursula von der Leyen de economische crisis na corona aanpakken in Europa. De rol van België in dat herstelfonds is op sociale media flink in opspraak gekomen: zo schrijft de nieuwssite Redactie.24 dat "België 13,5 miljard euro zal moeten betalen", terwijl "de Vlamingen de grootste netto-betaler zijn in de EU". Maar klopt dat wel?

BEOORDELING: De claims in het artikel zijn deels fout en misleidend. Enerzijds is het niet mogelijk om Vlaanderen met andere lidstaten te vergelijken omdat andere internationale regio's nog meer afstaan per capita. Anderzijds zijn de "13,5 miljard euro" en de "EU-belastingen" uit hun context getrokken.

FEITEN: Het artikel maakt – gebaseerd op een studie uit 2017 van het Vlaams Belang – een foute vergelijking tussen Vlaanderen en andere Europese lidstaten. Die rekening wordt door de Europese Unie op nationaal niveau gemaakt, en niet op regionaal. In het financieel jaarverslag van de EU zien we enerzijds dat België niet de grootste netto-betaler is van Europa. Anderzijds zou Vlaanderen in vergelijking met andere regio's ook niet het meeste afstaan, weet ook professor Steven Van Hecke, expert EU-studies aan de KU Leuven. "Het is niet mogelijk om Vlaanderen met andere EU-landen te vergelijken."

"Je zou diezelfde redenering kunnen toepassen in andere landen. Wanneer je Vlaanderen met de Duitse deelstaat Beieren, de Nederlandse regio Noord-Holland of het Italiaanse Lombardije gaat vergelijken, zal je zien dat ook die regio's in verhouding meer netto bijdragen dan de meeste lidstaten." Volgens Van Hecke is het daarom correcter om te zeggen dat Vlaanderen de grootste betaler is van België.

Bovendien is de stelling eerder kort door de bocht. Er wordt bijvoorbeeld geen rekening gehouden met indirecte voordelen zoals de geïntegreerde markt van de EU. Op dat gebied komt België – door zijn kleine economie – als één van de grootste winnaars uit de bus. "De fout die in het artikel wordt gemaakt, is dat er enkel wordt gekeken naar wat je echt betaalt. Er is geen oog voor de indirecte financiële voordelen die we daarbij halen", zegt Van Hecke nog. In mei 2019 bracht de Duitse Bertelsmann Stiftung de voordelen per regio nog in kaart.

Ook wanneer er over "13,5 miljard euro" wordt bericht, is dat niet volledig terecht. Dat cijfer komt van een voorstel van de Europese Commissie om 750 miljard in te zamelen om de financiële crisis na corona aan te pakken. In het document valt te lezen hoeveel elk land theoretisch gezien zou betalen en ontvangen. Het cijfer is echter een voorstel waar nog geen akkoord over bestaat. Ook het politieke nieuwsmedium Sceptr bericht over dit bedrag. In 2017 maakten ook zij de foute vergelijking tussen Vlaanderen en andere Europese lidstaten.  

In het document valt ook te lezen dat van de 750 miljard euro er 250 miljard uit leningen bestaat. Die moeten uiteindelijk met interest nog worden terugbetaald, van 2028 tot 2058. Bovendien kan dat bedrag nog oplopen; zo willen Nederland, Oostenrijk, Zweden en Denemarken dat er juist minder subsidies gegeven worden.

Verder wordt van de overige 500 miljard euro slechts 310 miljard aan de lidstaten toegewezen. De rest wordt gebruikt voor projecten (voor onder meer wetenschappelijk onderzoek) die onafhankelijk zijn van de lidstaten. Kortom, het bedrag wordt uit zijn context gehaald en stemt niet volledig overeen met wat ons land zou moeten betalen. "De kans is trouwens groot dat op vlak van wetenschappelijk onderzoek Vlaanderen een disproportioneel groot aandeel van die fondsen zal binnenrijven", zegt Van Hecke nog.

Ten slotte spreekt het artikel nog over de "EU-belastingen" die de Europese Commissie wil invoeren. Maar ook dat gegeven kan niet buiten zijn context worden geplaatst, meent ook Van Hecke. "Het gaat hier bijvoorbeeld niet om lineaire belastingen zoals bij een inkomensbelasting of algemene btw-belasting. Niet iedereen zal die moeten betalen. Iemand die bijvoorbeeld niet vervuilt door niet-recyclebaar plastic te produceren, zal geen plasticbelasting betalen. Zoals iemand die niet rookt, geen btw of hogere accijnzen betaalt op sigaretten."

De Europese Commissie wil bovendien met die "belastingen" het volledige bedrag inzamelen, waardoor landen als België (of Vlaanderen) mogelijk niets moeten betalen. Een finale belangrijke noot: juridisch gaat het niet om 'EU-belastingen', maar om de opbrengst van nationale belastingen die worden overgedragen aan de Europese Unie. De Europese Unie heeft voorlopig geen bevoegdheid om belastingen te eisen. Daarvoor is een verdragswijziging nodig en een unaniem akkoord van alle lidstaten.

---

Links:

Bericht Redactie.24: https://www.facebook.com/redactie24/posts/554209261929781?__xts__[0]=68.ARD08Ti0ljL7t7R7-HmW5a3-cLw_vwT6eWtYMW3k89qF3vkF8EK1hLNtsHRgLzCDRxafN4HCst9mhPvvrWz6itLi461MY9-Yb2nBPkvWWjkHFkn1kkqOslv6gpyQtxw-RebnfQweQVG57wEWQM74F7X46_dsW001cWKAE2VApQrIyZlB7sLPGBdTughdp4-M3tnmpOAXCICu4-p1QbP4aC_pSSFgBgoiaWbnThhqgsltm683gU50yHrA6FF-9CFjq864QuZrlHeyUEdjjCc439N271MojM0JUBjL_reyDqJRZmrwHE6YJciRu8EIAIwy6jEi22am-kY6nbT_NVR2TnY&__tn__=-R (gearchiveerd: http://dpaq.de/Ahwb3)

Bericht Sceptr: https://www.facebook.com/SCEPTR/posts/1137374593263194?__xts__[0]=68.ARBXDColBiONWAgeIZ_jqzyHt1FdDZdMjPldMmkZRa2-4hfMvlqjkEZT8IF8Ebbu4Z2wFRLUcUVtXU1mYrasBXFjqKBiYYU4L--RsDlhirJOn5maxvXhPhwf4bUxkl6f4aUiLtgF65fyti3eRiL6zO0q2-2itrp4_NRzsXSN947vY4AyiO_QcQZ2kP6UoVzGEo6tjUVvrA_3TCmyApmSKXbM65Kft_eIQo1kps5AS2RYdXLhsX-atIgJqSCsKtxVbiWuccH7ZvhsxJRSCQtHtYRHgAoYzlmzZX9yf8Fag-uSRfxAX8fF_UQCGDRZ4zhAlBkH0XO7lNEs-Cn8m0tPAFwgRw&__tn__=-R (gearchiveerd: http://dpaq.de/wmYIr en http://archive.vn/wip/nb6JQ)

Bericht Sceptr 2: https://www.facebook.com/SCEPTR/posts/433392503661410?__xts__[0]=68.ARATiGDkc-rqMtaPDEEA0Hfc5CLQ_a3zJW7YN_Bje-Rrsmk87NBEocYu5y7shaVBsRkuMVFtX9bNHR-dBq6L7Qxoui6Z7irajCLGdIRSu8ZTr4ID6_xE5alLF0AV9s4LAJVcFfzzJuTftg4g9Ta8eHiyaTEp7kHGycbjnetnNJ6bsnLQGKqVeM0sJ5UbCVSQeg0kRHZkEoTvP9LnLoRV0gkLmsyo5kPQJhSH9DByDqYU7ENLKKPVLk7LHQXrR4AIBGjU-ht-RoPYIwPTdaqr694AnpmMsDXj3CoVgtScuRKGsH1Qausnd3ZiSEpjcb0p4suewyEiyeuvryhePM-PNsw&__tn__=-R (gearchiveerd: http://dpaq.de/koWlT en http://archive.vn/wip/rNXEB)

LINK studie Vlaams Belang: https://www.vlaamsbelang.org/wp-content/uploads/2017/06/Brochure-KostprijsEU.pdf (gearchiveerd: http://dpaq.de/fste5)

Financieel jaarrapport EU: https://www.eca.europa.eu/nl/Pages/DocItem.aspx?did=50534 (gearchiveerd: http://dpaq.de/3uqMI)

Analyse VRT NWS: https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2020/02/13/de-volgende-europese-meerjarenbegroting-hoeveel-kost-de-europes/ (gearchiveerd: http://dpaq.de/q0HCx)

Analyse Bertelsmann Stiftung: https://www.bertelsmann-stiftung.de/fileadmin/files/BSt/Publikationen/GrauePublikationen/EZ_Study_SingleMarket.pdf

EU document: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?qid=1590672011371&uri=SWD:2020:98:FIN (gearchiveerd: http://dpaq.de/x0a93)

Interne markt: https://www.europarl.europa.eu/factsheets/nl/sheet/33/de-interne-markt-algemene-beginselen (gearchiveerd: http://dpaq.de/dRaLk)

Impact op de interne markt: http://www.amchameu.eu/sites/default/files/amcham_eu_single_market_web.pdf

Europese belastingen: https://ec.europa.eu/info/policies/taxation_nl

---
Contact met het dpa-feitencheckteam: factcheck-belgium@dpa.com